Từ đó đến nay, lễ hội truyền thống này luôn được tổ chức và ngày càng phát triển với nhiều hình thức đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Ngoài những di tích trong “Linh sơn Bàn Bù Thiền tự”, vùng đất lịch sử này còn có đền Mường Chẹ - làng Chiềng Quạc thờ Phò Mã và công chúa Lê Hoa, các đền thờ hai cha con tướng quân Lê Hiểm, gia đình Lê Lai, ba anh em Đinh Lễ, Đinh Liệt và Đinh Bồ...
 |
Đoàn rước lễ rời khỏi hang Bàn Bù. |
Trước Lễ khai mạc là nghi lễ Rước nước từ trong hang theo nghi lễ tâm linh, được diễn ra nghiêm túc, trang trọng với các bước khấn gọi vía nước, khấn vía nước và lễ hiến nước. Tại nghi lễ có các thầy mo cúng và 4 thiếu nữ cầm quạt theo sau. Các thiếu nữ này tượng trưng cho 4 mùa mưa thuận gió hòa.Sau nghi lễ cúng, đoàn nam, nữ múc nước vào ống vèo, ống nước. Sau nghi lễ tế thần linh, đoàn rước nước gồm 9 cô gái, 9 chàng trai vác ống lấy nước từ trong hang đem ra tế thần linh và các bậc tiền nhân.
Một nghi lễ quan trọng cầu mong cho Quốc thái Dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu. Lễ rước nước biểu hiện một mối quan hệ mật thiết, hữu cơ giữa quá khứ, hiện tại và tương lai của cả cộng đồng lớn, bao hàm được những yếu tố: Linh khí, hồn thiêng sông núi, tâm thức dân gian về cội nguồn đất nước, dân tộc theo đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.
 |
Hai cặp nam nữ người dân tộc Mường đang thực hiện nghi lễ Rước nước. |
Phát biểu khai mạc tại Lễ hội, đồng chí Lê Văn Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Ngọc Lặc đã ôn lại truyền thống lịch sử hào hùng của hang Bàn Bù, trong đó chủ yếu nhấn mạnh: Trong các cuộc chiến tranh bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của đất nước, khu vực hang Bàn Bù luôn là cứ điểm là nơi ẩn náu, chế tạo vũ khí của quân dân Đại Việt.
Đặc biệt trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, khu vực hang Bàn Bù là một trấn ải quan trọng chống giặc Minh tấn công vào trung khu của cuộc khởi nghĩa. Hang Bàn Bù là một địa điểm trú ẩn và tập hợp các binh Mường, suối Bàn Bù là phòng tuyến bên ngoài giúp nghĩa quân Lam Sơn nhiều lần chiến thắng quân Minh, mà tiêu biểu nhất là chiến thắng Bàn Bù nổi tiếng vào tháng 11 năm Canh Tý 1420 đẩy lùi quân Minh mở rộng địa bàn hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn.
 |
Nước được lấy từ hang Bàn Bù đổ vào chum. |
Sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, khu vực hang Bàn Bù được vua Lê Thái Tổ sắc phong cho dân bản tại đây tổ chức ăn mừng chiến thắng vào ngày 18 và 19 tháng Giêng hằng năm. Từ đó đến nay lễ hội truyền thống này luôn được tổ chức và ngày càng phát triển với nhiều hình thức đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Ngoài những di tích trong “Linh sơn Bàn Bù Thiền tự”, vùng đất lịch sử này còn có đền Mường Chẹ - làng Chiềng Quạc thờ Phò Mã và công chúa Lê Hoa, các đền thờ hai cha con tướng quân Lê Hiểm, gia đình Lê Lai, ba anh em Đinh Lễ, Đinh Liệt và Đinh Bồ... Năm 2005, hang Bàn Bù đã được xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa, danh lam, thắng cảnh cấp tỉnh và đưa vào quy hoạch tổng thể nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Hiện nay, tại đây đã có ngôi chùa Toạ lạc tại chân núi mang tên Linh Sơn Bàn Bù Thiền Tự là nơi tâm linh linh thiêng để người dân đến đây lễ chùa, thăm quan, du lịch, bên cạnh đó địa phương đã đầu tư xây dựng, tôn tạo một số hạng mục trước mắt phục vụ sinh hoạt văn hóa cộng đồng và du lịch sinh thái.
Trong Lễ hội Du lịch văn hoá Bàn Bù năm nay còn gắn với Lễ hội đặc biệt đó là Lễ rước nước. Đây là một loại hình văn hóa dân gian, một nghi thức tâm linh đặc sắc biểu hiện tín ngưỡng của người dân huyện Ngọc Lặc nhằm phát huy và bảo tồn nét đẹp văn hoá truyền thống, Lễ rước nước không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn mang giá trị đạo đức truyền thống và có ý nghĩa giáo dục lòng tự hào dân tộc, hướng về cội nguồn. Vì ngày xưa cũng tại hang Bàn Bù nghĩa quân Lam Sơn ăn mừng thắng trận, thay vì rượu đã dùng nước hang Bàn Bù để cùng chúc tụng nguyện thề cùng chung sức đồng lòng đánh tan quân giặc.
Lễ hội rước nước cũng đồng thời nhấn mạnh giá trị tinh thần, nói lên mơ ước của bà con Bản Mường đất Ngọc Lặc trong canh tác nông nghiệp, trong lao động sản xuất luôn cầu mong cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt bội thu.
Trong không khí linh thiêng, trang trọng của Lễ hội đồng chí Bí thư Huyện ủy Ngô Tiến Ngọc đã đánh Hồi trống Khai hội, mở đầu cho Lễ hội VH – DL hang Bàn Bù năm 2018. Ngay sau Lễ rước nước, các quý vị đại biểu, du khách và bà con bản hội đã được thưởng thức màn tái hiện lịch sử đấu tranh hào hùng đầy hy sinh gian khổ của nghĩa quân Lam Sơn và cha ông ta qua phần biểu diễn võ thuật Vovinam và cùng thưởng thức trò diễn Pồn Pông với các trò chơi trò diễn độc đáo, thể hiện sinh động và đầy đủ nhất đời sống sinh hoạt của người Mường. (Năm 2017 trò diễn Pồn Pông đã được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia); cùng với đó là những lời chúc mừng nhiều ý nghĩa mang nét đẹp văn hoá độc đáo của người Mường do đội Phường Chúc biểu diễn.
Kết thúc lễ hội các đại biểu cùng thắp hương nơi điện chính và cùng với bà con nhân dân, du khách gần xa cùng thăm quan, vãn cảnh chùa và thăm thú kỳ tích hang động độc đáo của Linh sơn Bàn Bù Thiền Tự, dự kiến lễ hội sẽ kéo dài trong khoảng 1 tuần với nhiều trò chơi, trò diễn và các hoạt động văn hoá thể thao du lịch, thu hút rất đông du khách mọi nơi về tham dự.
Tác giả: Vương Quốc Hoa
Nguồn tin: vanhien.vn
