Lang Chánh là một huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa nơi có nhiều lợi thế để phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng. Với hệ thống rừng nguyên sinh phong phú, khí hậu quanh năm mát mẻ, sông suối, thác nước đẹp, nhiều hang động núi đá vôi kỳ thú, cảnh quan sinh thái nguyên sơ, nhiều di tích lịch sử văn hóa giá trị, phong tục, tập quán và sinh hoạt văn hóa của đồng bào dân tộc Thái và đồng bào dân tộc Mường rất đặc sắc Lang Chánh là điểm đến luôn hấp dẫn du khách.
Những năm gần đây với sự quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ cho khách du tịch đến thời điểm hiện tại các điểm du lịch trên địa bàn huyện Lang Chánh đã trở nên hấp dẫn đối với du lịch trải nghiệm, khám phá.
 |
Lể công bố tuyến Du lịch Cộng đồng Bản Năng Cát- Thác Ma Hao |
Du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống, bản sắc tộc người, giữ gìn cảnh quan tự nhiên tại Lang Chánh.Bản Năng Cát - thác Ma Hao trong nhưng năm gần đã trở thành điểm đến của đông đảo khách thập phương trong và ngoài tỉnh.
Khi du khách đến du lịch tại Lang Chánh có 3 điểm mà du khách không thể bỏ qua đó là: Di tích lịch sử văn hoá Chùa Mèo – Danh lam thắng cảnh Thác Ma Hao – Bản Nguyên sơ bản Năng Cát, xã Trí Nang.
1. Di tích lịch sử văn hoá Chùa Mèo (đỉnh Miêu Thiền Tự)
Nằm cách trung tâm Thị Trấn Lang Chánh 1 km. Chùa được xây dựng từ thế kỷ 13. Chùa được hình thành từ thời Trần, lúc bấy giờ chùa có tên là Chùa Chu, do công chúa nhà Trần - Chu Huyền cùng với nhà Lang Mường Chếnh xây dựng, Chùa có địa thế khá chuẩn mực theo thuyết phong thủy: Có tả Thanh Long là dãy núi Pù Bằng, hữu Bạch Hổ là dãy núi Pù Rinh, trước mặt lại có dòng sông Âm chảy ngang qua. Thế đất đẹp, như vậy đã sinh ra ngôi chùa đẹp nức tiếng trong vùng “nhất Hương, nhì Hà, ba Chu”, ý nói Nhất chùa Hương, nhì Chùa Hà, thứ 3 là Chùa Chu Lang Chánh.
 |
Lễ hội tại chùa Mèo tại xã Quang Hiến, huyện Lang Chánh |
Vào năm 1418, Lê Lợi phất cờ khởi nghĩa, một lần cùng nghĩa quân lánh nạn đi qua chùa Chu, thấy trong chùa chỉ còn lại 1 con mèo, Ông đã sai nghĩa quân bắt theo con mèo cùng đi lánh nạn, gắn với tích xưa ngôi chùa sau này đã được Lê Lợi cho tu sửa và đổi tên thành chùa Mèo.
Tương truyền trước kia, Chùa Mèo được xây cất theo kiểu Tam quan và lợp bằng ngói mũi. Để thêm phần linh thiêng trong việc thờ phụng phật, thánh và các vị anh hùng dân tộc, đông đảo bà con nhân dân trong xứ Thanh, đã cùng nhau tổ chức hưng công, đúc quả chuông lớn vào cuối năm Vĩnh Thịnh thứ 14 triều Lê, cách đây gần 300 năm, gác chuông chùa cao 15 m, chuông mịn như ngọc, tiếng vang như vàng, trên chuông chùa còn ghi rõ nơi xây dựng chùa là Đỉnh Miêu, châu Lang Chánh. Chuông chùa hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng tỉnh Thanh Hoá, đang đề xuất là bảo vật quốc gia.
Năm 2005 chùa Mèo được UBND tỉnh Thanh hóa công nhận là di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh, chùa mèo có diện tích trên 21 nghìn mét vuông, được toạ lạc tại làng Chiềng Ban, xã Quang Hiến, huyện Lang Chánh, năm 2012, chùa Mèo được Ban Trị sự giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Thanh Hoá bổ nhiệm Đại Đức, Thích Nguyên Hải chủ trì chùa; năm 2015 thành lập Ban trị sự Giáo hội phật giáo huyện Lang Chánh.
Hiện nay chùa Mèo đã được tôn tạo thành 03 cấp, trên vị trí và cơ sở kiến trúc của Chùa Mèo xưa, xây dựng hoàn chỉnh một số hạng mục như: Nhà thờ Mẫu, nhà thờ Tổ, nơi ăn, nghỉ của sư Trụ trì và các chú tiểu. Chùa Mèo làm lể khởi công tòa Tam bảo với kinh phí dự kiến gần 30 tỷ đồng cho cả 3 giai đoạn, dự kiến khánh thành giai đoạn 1 vào năm 2018.
Lễ hội chính của chùa Mèo được tổ chức vào ngày 6 tháng giêng hàng năm. Những năm gần đây lễ hội được tổ chức thường xuyên là nơi sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng của bà con nhân dân các dân tộc huyện Lang Chánh và du khách thập phương. Hàng năm thu hút trên 6 ngàn lượt người về dự Lễ hội...
2. Danh lam thắng cảnh Thác Ma Hao (thác Chó Ngáp)
Nằm cách trung tâm Thị Trấn Lang Chánh 18 km về phí Tây Nam. Có diện tích trên 178 ha, tổng diện tích bao gồm thác nước, suối và rừng. Thác Ma Hao là thác lớn nhất của con sông Cảy. Thác bắt nguồn từ đỉnh Pù Rinh, có độ cao gần 1000m so với mặt biển. Các dòng suối nhỏ chảy dọc theo những cánh rừng già hợp thành dòng suối lớn đổ xuống tạo thành thác Ma Hao, với dòng nước mát chảy mãi không ngừng.
 |
Thác Ma Hao nơi huyền bí của lịch sử |
Đến với Danh lam thắng cảnh thác Ma Hao, chúng ta sẽ được ngắm nhìn vẻ đẹp hoang sơ được bào mòn bởi thời gian qua những khối đá nằm dàn trải dưới chân thác tạo nên các hình thù khác nhau. Chỗ thì như đàn voi đang đi xuống núi, góc thì chồng xếp lên như hòn trống mái, nơi thì như những quả trứng khổng lồ đủ mọi kích cỡ, lồi, lõm như hòn non bộ… tất cả như vẽ lên một bức tranh đá dưới chân thác.
Mùa hè tắm mình trên hồ nước chảy mát lạnh này thì thú vị vô cùng. Leo lên “cửa gió” du khách sẽ được nghe đầy đủ âm thanh của rừng, đó là tiếng ào ào thác nước, tiếng chim hót, tiếng rì rào của gió, tất cả hòa quyện vào nhau tạo thành một bản nhạc rừng đặc biệt.
Danh lam thắng cảnh thác Ma Hao gắn với truyền thuyết nghĩa quân Lê Lợi. Vào thế kỷ 15, Lê Lợi đã phất cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn đánh đuổi giặc Minh. Trong những ngày nghĩa quân Lam Sơn lui về núi Chí Linh (hay gọi là Pù Rinh), để củng cố lực lượng, Lê Lợi và quân lính của ông bị giặc bủa vây, truy sát ráo riết. Quanh núi Chí Linh có tầng tầng, lớp lớp núi đồi, cây cối um tùm, suối sâu vách đá cheo leo vô cùng hiểm trở.
Nghĩa quân đã cắt cử người canh gác liên tục, nếu có giặc đến thì kịp thời cấp báo cho chủ tướng đối phó. Từ đỉnh núi này có thể quan sát xung quanh, đã bao lần nhờ có đỉnh núi này mà nghĩa quân được an toàn. Nhiều lần nghĩa quân đã phải mở đường máu với quân giặc để bảo vệ Chủ tướng Lê Lợi.
Một lần, Lê Lợi cùng quân lính mang theo một con chó chạy từ đỉnh núi Pù Rinh xuống, người và vật đã kiệt sức thì gặp một thác cao chảy xiết. Quân giặc lại đuổi sát phía sau, nên Lê Lợi và quân lính phải mạo hiểm đầm mình vượt thác qua bờ bên kia.
Còn con chó do sức đã kiệt, suối lại rộng không thể theo được chỉ đứng ngáp. Khi quân giặc đuổi đến, con chó liền quay lại cắn xé đàn chó của giặc rồi nhảy xuống dòng nước xoáy. Quân giặc rút đi, Lê Lợi sai quân lính tìm xác con chó quý và truyền lệnh chôn cất nó tử tế. Từ đó, thác có tên theo tiếng người Thái là Ma Háo (chó ngáp) lâu dần người dân đọc trệch đi là Ma Hao...
3. Bản nguyên sơ Bản Năng Cát
Bản nằm dưới chân núi Chí linh, cách trung tâm Thị Trấn Lang Chánh 21 km, bản Năng Cát xã Trí Nang có tổng diện tích tự nhiên 600 ha, dân số 596 nhân khẩu, đồng bào sinh sống ở đây chủ yếu là người dân tộc Thái. Với khí hậu mát mẻ, nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 15-18 độ C, Thiên nhiên đã ban tặng cho Năng Cát nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như thác Ma Hao gắn với lịch sử chống giặc ngoại xâm của nghĩa quân Lê Lợi, thác Mây Năng Cát là nơi có cảnh quan hùng vĩ; cảnh vật hữu tình. Không chỉ đa dạng về sinh cảnh Bản Năng Cát còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa nguyên sơ của đồng bào người Thái.
Nét nguyên sơ của miền sơn cước vẫn còn được gìn giữ trong những nếp nhà sàn nằm lưng chừng núi của người Thái nơi đây. Làng Năng Cát có 124 hộ dân thì có tới 122 hộ ở nhà sàn chiếm 98,3%, một không gian kiến trúc độc đáo hiếm có ở các bản làng vùng cao - với kiểu kiến trúc nhà sàn cổ của người Thái miền tây Thanh hóa, cao rộng, thoáng đãng, đa phần là nhà 4 gian 2 chái. Nhà cửa của người Thái Năng Cát vừa cao ráo, tạo được một quần thể kiến trúc đẹp và thơ mộng.
Tên gọi của bản Năng Cát cũng được gắn với truyền thuyết Nghĩa quân Lê Lợi. Thuyết xưa kể rằng, trong lần Vua Lê và quân lính bị giặc truy đuổi, đến tối mới tìm được nơi dựng trại, nấu cơm. Đường chật, người đông, nấu được nồi cơm thật vất vả. Ngay đội quân bảo vệ cho Lê Lợi cũng tất bật, vội vàng. Họ mang nồi niêu ra khe để vo gạo, múc nước.
Vì kéo nhau xuống khe quá đông, nước khe cạn, làm vẩn đục dòng nước, đến nỗi khi đem nồi cơm nấu riêng cho nhà Vua về cũng có cát đọng dưới đáy, lẫn cả với cơm. Lê Lợi liền đặt luôn cho vùng đất ấy là Năng Cát, nay là là bản nguyên sơ bản Năng Cát, thuộc xã Trí Nang...
Nằm trong quần thể khu du lịch sinh thái bản Năng Cát – thác Ma Hao, du lịch cộng đồng xã Trí Nang là Trang trại cá tầm, cá hồi.Những loại hình mới mẻ đã dạng tại Lang Chánh đã tạo nên điểm du lịch hấp dẫn cho du khách thích trãi nghiệm, khám phá với sự kết hợp giữ du lịch sinh thái kết hợp hình thức du lịch cộng đồng và du lịch tâm linh.
Tác giả: Lê Thanh
Nguồn tin: Thời Báo Doanh nhân
