Chiếu cói Nga Sơn một sản phẩm nổi tiếng trong và ngoài nước. Những năm về trước, dù đi đâu về đâu, khi đến vùng đất này người ta vẫn không quên mua một đôi chiếu làm kỉ niệm.
Khi PV về vùng cói thì đang là thời điểm chính vụ cói. Vào thời gian này, hàng vạn nông dân huyện Nga Sơn đang hối hả với việc thu hoạch, tiếng nói cười được mùa râm ran trên những đồng cói. Theo ước tính toàn huyện có khoảng trên 500 ha chuyên trồng cói. Nghề trồng cói và sản xuất chiếu cói đã tạo công ăn việc làm cho khoảng 4 vạn lao động.
 |
Vùng nguyên liệu cói hiện nay cho thu nhập gấp đôi trồng lúa |
Theo nhiều người kể lại thì ngày xưa, chiếu cói Nga Sơn cùng chiếu cói của Kim Sơn (Ninh Bình) là một trong những vật cống tiến triều đình, được các bậc vua chúa, quý tộc ưa dùng. Cói Nga Sơn nổi tiếng là sợi nhỏ, dai, óng mượt. Đặc biệt, ít có nơi nào có thể trồng được loại cói dài như ở vùng này, loại cói chuyên dùng để dệt nên những tấm chiếu vừa đẹp lại vừa bền.
Trải qua hàng trăm năm tồn tại với bao thăng trầm, giờ đây, người dân Nga Sơn không đơn thuần chỉ dệt chiếu cói, nhiều sản phẩm từ cói đã được đôi bàn tay tài hoa, khối óc giàu tính sáng tạo của những người thợ đã “nâng đời” trở thành những mặt hàng thủ công mỹ nghệ với những nét hoạ tiết, văn hoa khác nhau dành cho xuất khẩu. Những tấm thảm lót sàn, chiếu xe đan, làn, dép đi trong nhà, đồ dùng trang trí,… đã có mặt tại thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc...
 |
Người dân thu hoạch cói làm chiếu |
Từ sản phẩm cói đã tạo nên nhiều sản phẩm khác: chiếu du lịch hai gấp, ba gấp, bốn gấp tiện lợi, giỏ đựng hoa quả, làn, bình hộp có nắp, đệm... với nhiều kiểu dáng thanh thoát, ấn tượng.
Chị Phạm Thị Sen, xã Nga Tân cho hay: “Nhà tôi có 7 người làm cói, ruộng gia đình hầu như trồng cói hết. Nếu làm miết cả ngày, 7 lao động trong nhà cũng kiếm được vài ba trăm ngàn đồng/người/ngày. Mùa chiếu cói, không ít thương lái về đây đặt hàng mua sản phẩm xuất khẩu đi nước ngoài. Một số doanh nghiệp của huyện cũng nhận được không ít đơn đặt hàng xuất khẩu sang thị trường nước ngoài…”
 |
Sản phẩm chiếu cói của người dân Nga Sơn |
Nhiều năm gần đây, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm cùng loại bằng chất liệu nhựa, mây, gỗ, tre song… cạnh tranh, nhưng nhờ chú trọng việc nâng cao chất lượng sản phẩm, nhạy bén với thị trường, đặc biệt là sự ưu việt về giá cả, chủng loại và công dụng mà mặt hàng cói đã chiếm lĩnh được thị trường, kim ngạch xuất khẩu chiếm tỷ trọng đáng kể.
Để thích ứng với sự cạnh tranh này, người dân vùng cói đã có nhiều thích ứng: đưa ứng dụng khoa học kĩ thuật thâm canh cây cói, sản phẩm thủ công mỹ nghệ đa dạng hơn bằng các họa tiết, hoa văn khác nhau như: tấm thảm lót sàn, chiếu xe đan, làn, dép đi trong nhà, đồ dùng trang trí, giá cả hợp lý, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao và đa dạng của khách hàng... giá từ 500.000 - 1.500.000đ tùy theo kích thước.
Theo lãnh đạo UBND huyện Nga Sơn, cói và các sản phẩm từ cói đang có nguy cơ bị mất thị trường là do tình hình xuất khẩu nhỏ lẻ, chất lượng thiếu ổn định. Hơn nữa, các hợp đồng nhập cói chỉ tập trung ở thị trường Trung Quốc nhưng lại không ký được dài hạn và ổn định. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu cói và nông dân trồng cói ở Nga Sơn liên tục bị ép giá.
Huyện Nga Sơn đang tích cực xây dựng và phát triển thương hiệu vùng cói, mặc dù những năm gần đây huyện có chuyển đổi một số diện tích cói sang trồng lúa và các cây mộc khác phù hợp với phát triển kinh tế địa phương nhưng vẫn giữ được vùng cói cơ bản phát triển thâm canh.
Các ban, ngành tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với UBND huyện Nga Sơn tiếp tục tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu cói và các sản phẩm chế biến từ cói, sang thị trường các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan... tham gia vào các hội chợ quốc tế để quảng bá sản phẩm. Ðến nay, toàn huyện đã có hàng chục công ty, xí nghiệp, hợp tác xã chuyên sản xuất kinh doanh mặt hàng chiếu cói và các sản phẩm từ cói, toàn huyện có 40% số hộ chuyên sản xuất hàng cói, mỗi năm cung cấp cho thị trường hơn 2 triệu chiếc chiếu.
Tác giả: Hương Quỳnh
Nguồn tin: Báo Thương hiệu và Pháp luật
