Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice và Tổng thống Barack Obama (Ảnh: Toronto Star)
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Reuters, bà Rice đã cam kết rằng quân đội Mỹ sẽ tiếp tục đưa máy bay và tàu chiến tới Biển Đông, bất chấp một cảnh báo của Trung Quốc rằng các cuộc tuần tra như vậy có thể kết thúc “trong thảm họa”.
Trong bối cảnh nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Barack Obama chỉ còn chưa đầy 6 tháng, nhiệm vụ lớn hơn của bà Rice trong chuyến công du từ 24-27/7 tới Bắc Kinh là nhằm giữ cho mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đi đúng hướng, trong bối cảnh căng thẳng leo thang.
Nhưng chuyến thăm diễn ra sau khi tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết bác bỏ yêu sách “đường chính đoạn” của Trung Quốc ở Biển Đông. Bắc Kinh đã giận dữ bác bỏ phán quyết và ngang ngược tuyên bố tiếp tục theo đuổi các tuyên bố chủ quyền trong khu vực.
“Tôi đã liên lạc với những người đồng cấp Trung Quốc trong 2 tuần qua... Chúng tôi hiểu rõ quan điểm của mỗi bên. Chúng tôi sẽ hối thúc tất cả các bên kiềm chế”, bà Rice nói khi được hỏi về thông điệp mà bà sẽ chuyển tới Trung Quốc.
Chuyến thăm của bà Rice diễn ra cùng thời điểm với chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tới Lào và Philippines, nơi ông dự kiến sẽ tái khẳng định cam kết của Washington đối với các quốc gia Đông Nam Á.
Mỹ cũng đang sử dụng ngoại giao thầm lặng để thuyết phục các bên khác có tuyên bố chủ quyền ở ở Biển Đông không hành động mạnh mẽ sau phán quyết của tòa trọng tài, giới chức Mỹ cho biết thêm.
Cách thức Washington xử lý hệ quả của phán quyết được xem là một phép thử cho sự tín nhiệm của Mỹ tại một khu vực nơi nước này đã có sự hiện diện an ninh nổi bật kể từ Thế chiến II nhưng hiện đang phải cố gắng kiềm chế một Trung Quốc ngày càng trở nên hung hăng.
Trung Quốc đã đáp trả phán quyết với giọng điệu cứng rắn. Nhưng một quan chức cấp cao Mỹ nói “cho tới nay không xảy ra một hành động bất ngờ” và Washington hi vọng có thể tránh đối đầu.
“Chúng tôi không tìm cách làm những việc có thể gây leo thang căng thẳng. Và cùng lúc đó chúng tôi hi vọng Trung Quốc cũng như vậy”, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết.
Bất chấp điều đó, hai máy bay dân sự của Trung Quốc mới đây đã ngang nhiên iến hành các cuộc thử nghiệm trên 2 đường băng xây dựng trái phép ở quần đảo Trường Sa sau phán quyết của tòa trọng tài.
Và trong một động thái báo hiệu các kế hoạch của Bắc Kinh nhằm tiếp tục đòi hỏi các yêu sách chủ quyền phi lý ở Biển Đông, một tờ báo nhà nước Trung Quốc còn cho biết Bắc Kinh tính đưa 8 tàu để thực hiện các chuyến du lịch ra Biển Đông trong 5 năm tới.
Bà Rice dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm. Bà cũng sẽ chuẩn bị cho các cuộc hội đàm giữa ông Obama với Chủ tịch Tập tại thượng đỉnh G20 ở Trung Quốc vào tháng 9 tới.
Nhưng trong bối cảnh vấn đề Biển Đông đang căng thẳng, bà cho biết Mỹ và Trung Quốc phải thận trọng để xử lý những khác biệt.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ nói thêm rằng chính quyền Obama sẽ không để các cuộc khủng hoảng tại các nơi khác trên thế giới, từ Syria, Thổ Nhĩ Kỳ tới Ukraine, ảnh hưởng tới chính sách tái cân bằng sang châu Á của Tổng thống Obama.
Tác giả bài viết: An Bình
