Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Ngọc Hoa
Tháng 12/2010, ông Lê Ngọc Hoa được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 4 – Cienco4, sau 6 năm giữ vị trí giám đốc CTCP 482 (thành viên của Cienco4).
Trong kỳ họp bất thường ngày 14/11/2014, ông Lê Ngọc Hoa được HĐND tỉnh Nghệ An bầu làm Phó Chủ tịch tỉnh này.
Gần 4 năm giữ vị trí điều hành cao nhất của Cienco4, ông Hoa đã biến doanh nghiệp này trở thành một trong những thành viên nổi bật nhất trong số các TCT Cienco của Bộ GTVT, nổi bật cả về mặt tích cực và tiêu cực.
Ngoại trừ năm cuối cùng của ông Lê Ngọc Hoa ở Cienco 4 (2014 – ROE chỉ đạt 12%), tỉ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của Cienco4 khá cao giai đoạn 3 năm trước đó: 28,9% năm 2010; 24,2% năm 2011; 45,7% năm 2012. Tỉ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) cũng ổn định ở mức trên dưới 1,5%; cá biệt năm 2012 tăng lên tới 3%.
Tổng tài sản Cienco4 sau 4 năm nắm quyền của ông Lê Ngọc Hoa tăng mạnh 131,7% lên 6.187 tỷ đồng cuối năm 2014, so với 2.670 tỷ đồng cùng kỳ 2010.
Mặt sáng là vậy, tuy nhiên mặt tối của những con số ấn tượng trên là việc phần lớn khối lượng tài sản tăng lên của Cienco4 là nhờ…nợ vay. Giai đoạn 2010-2014, nợ phải trả tăng 132,4% lên 5.478 tỷ đồng cuối năm 2014, chiếm quá nửa là vay nợ tài chính (ngân hàng) – 3.155 tỷ đồng, gấp 3,2 lần cuối kỳ năm 2010.
Tỉ lệ vay nợ tài chính trên vốn chủ sở hữu của Cienco4 năm 2009 là 4,8 lần, tăng mạnh lên 6,2 lần năm 2010, giảm xuống 4,3 lần năm 2012 trước khi lại bật mạnh lên 5,3 lần năm 2014. Con số này năm 2014 của một số Cienco khác như Cienco6 là 0,8 lần; Cienco8 là 2,6 lần; Cienco1 là 0,4 lần.
Tính chung giai đoạn 2010-2014, tỉ lệ vạy nợ tài chính trên vốn chủ sở hữu trung bình của Cienco4 là 5,5 lần. Tỉ số này chỉ bắt đầu giảm xuống sau khi ông Lê Ngọc Hoa chuyển công tác (cuối năm 2014), đồng thời với sự tham gia của các cổ đông tư nhân sau khi Cienco4 được cổ phần hóa, đạt mức 4,7 lần cuối năm 2015 và 3,7 lần tính tới 30/6/2016.
Tỉ lệ nợ vay cao là điều khó tránh khỏi đối với các doanh nghiệp xây dựng, tuy nhiên ở mức như Cienco4 những năm 2010-2014 đặt ra không ít dấu hỏi đối với ban lãnh đạo công ty, bởi vay nợ nhiều khiến áp lực trả nợ đối với Cienco4 là rất lớn, tạo nguy cơ mất thanh khoản một khi có rủi ro xảy ra.
Trong khi điều này may mắn chưa xảy ra, thì chi phí lãi vay đã và đang ‘bào mòn’ mạnh lợi nhuận của công ty suốt nhiều năm qua. Cá biệt như năm 2011, Cienco4 phải trả tới 179 tỷ đồng tiền lãi, gấp 1,2 lần chi phí quản lý doanh nghiệp (152 tỷ đồng), chiếm quá nửa lợi nhuận bán hàng và cung cấp dịch vụ (319 tỷ đồng).
Ngoài ra, việc tỉ lệ nợ vay trên vốn chủ sở hữu cao còn đặt ra câu hỏi Cienco4 giai đoạn này đã nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật hay chưa.
Điều 3 Thông tư 242/2009/TT-BTC của Bộ Tài chính ngày 30/12/2009 quy định doanh nghiệp nhà nước (100% vốn nhà nước) chỉ được huy động vốn vay không vượt quá 3 lần vốn điều lệ (vốn chủ sở hữu) đối với công ty có hội đồng quản trị, và không quá vốn điều lệ đối với công ty không có hội đồng quản trị.
Như vậy, với việc cho tới đầu năm 2014 mới được cổ phần hóa và chỉ có hội đồng thành viên thay vì hội đồng quản trị, Cienco4 đã huy động số vốn gấp nhiều lần quy định cho phép.
Yêu cầu giới hạn tỉ lệ nợ vay được ban hành nhằm hạn chế tình trạng vay nợ tràn lan, đầu tư kém hiệu quả của các doanh nghiệp nhà nước, tiếp tục được Chính phủ nhấn mạnh trong Nghị định 71/2013/NĐ-CP và Nghị định 206/2013/NĐ-CP.
Như đã biết, ông Lê Ngọc Hoa bị bãi nhiệm chức danh Tổng giám đốc Cienco4 ngày 12/11/2014, để rồi 2 ngày sau đó được bầu làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An trong một cuộc họp bất thường của HĐND tỉnh này.
Tuy nhiên, ông Hoa vẫn có ảnh hưởng không nhỏ tới Cienco4. Theo nguồn tin của ANTT.VN, vợ ông là bà Trương Thị Tâm hiện giữ chức Phó Chủ tịch HĐQT đồng thời là một cổ đông lớn của Cienco4. Tính đến cuối năm 2015, bà Tâm đang nắm giữ 9.586.870 cổ phần – tương đương tỉ lệ 13,32%, ông Lê Ngọc Hoa cũng sở hữu 126.360 CP; em vợ ông – ông Trương Hữu Thìn có 10.240 cổ phần tại đây.
Cienco 4 là doanh nghiệp sở hữu trạm thu phí cầu Bến Thủy. Cách đây mấy ngày, khi Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh kiến nghị Bộ GTVT giảm giá vé hoặc di dời, thì khi trả lời báo chí, ông Lê Ngọc Hoa cho biết "cái này Hà Tĩnh vớ vẩn".
Tác giả bài viết: Nghi Điền
