 |
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại phiên họp, |
Sáng 19/10/2018, tại Tòa nhà Ơ-rô-pa, Brúc-xen, Bỉ, Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Á – Âu lần thứ 12 (ASEM 12) bắt đầu ngày làm việc thứ hai. Dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Đô-nan Tút-xcơ, các nhà Lãnh đạo đã tiến hành phiên toàn thể đầu tiên về “Cùng vun đắp tương lai: Thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và kết nối bền vững”.
Các nhà Lãnh đạo ủng hộ mạnh mẽ thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, thương mại tự do, mở và không phân biệt đối xử, cam kết chống lại mọi hình thức bảo hộ, phối hợp giải quyết các rủi ro đối với tăng trưởng kinh tế thế giới, củng cố và cải cách WTO và tăng cường phối hợp chính sách với G20 và OECD. Hội nghị nhất trí đẩy mạnh hợp tác ASEM về thương mại và đầu tư, hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa tham gia các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, đẩy mạnh hợp tác ứng phó với các thách thức từ nền kinh tế số và thương mại điện tử.
Các nhà Lãnh đạo cũng cam kết triển khai mạnh mẽ Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, xã hội, trong đó chú trọng hợp tác khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, tăng cường đóng góp của thanh niên, phụ nữ và doanh nghiệp, ủng hộ hợp tác tiểu vùng, trong đó coi Mê-công – Đa-nuýp là điển hình của hợp tác Á – Âu. Hội nghị cũng nhất trí đưa kết nối thành trọng tâm của hợp tác ASEM trong thời gian tới với 6 lĩnh vực ưu tiên, gồm kết nối chính sách, kết nối bền vững, kết nối thương mại và đầu tư, kết nối số, kết nối con người và kết nối liên quan đến thách thức an ninh.
Cũng trong sáng ngày 19/10, tại phiên toàn thể thứ hai về “Củng cố hệ thống đa phương: Thúc đẩy quan hệ đối tác ASEM ứng phó với các thách thức toàn cầu”, các nhà Lãnh đạo khẳng định ASEM cần phát huy vai trò nền tảng thúc đẩy hệ thống đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Phiên họp cũng nhất trí nhiều biện pháp tăng cường hợp tác ASEM nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu đang ngày càng gay gắt, nhất là biến đổi khí hậu, thiên tai, nguồn nước, năng lượng, bất bình đẳng xã hội…
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các Thủ tướng của Xinh-ga-po, Na Uy và Tây Ban Nha được mời phát biểu phát biểu dẫn đề tại phiên toàn thể thứ hai.
Thủ tướng nhấn mạnh tình hình quốc tế chuyển biến nhanh chóng và sâu sắc, hệ thống đa phương đứng trước nhiều thách thức, biến đổi khí hậu ngày càng bất thường, công nghệ số đang định hình lại cuộc sống con người song làm gia tăng khoảng cách xã hội. Thủ tướng nêu ba đề xuất quan trọng.
Một là, ASEM cần đi đầu thúc đẩy hợp tác đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và ứng phó với các thách thức toàn cầu, đóng góp xây dựng cơ chế quản trị toàn cầu hiệu quả, công bằng và dân chủ hơn. Hai châu lục cần hợp tác chặt chẽ giải quyết các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, duy trì hòa bình, thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, tuân thủ luật pháp quốc tế và các chuẩn mực chung. ASEM cần thúc đẩy quản trị kinh tế - tài chính toàn cầu cân bằng, hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ, nâng cao vai trò của WTO trong tình hình mới. Các chương trình hợp tác của ASEM cần có thêm nội hàm về ASEAN, và ASEAN cần tăng cường hợp tác với các thành viên ASEM trong xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, tự cường và sáng tạo.
Hai là, ASEM cần đi đầu triển khai các cam kết về ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai và quản lý bền vững các nguồn tài nguyên, an ninh lương thực, năng lượng, nguồn nước, hợp tác Mê Công – Đa-nuýp, nỗ lực giảm chất thải nhựa ra đại dương; các thành viên phát triển trong ASEM hỗ trợ các thành viên đang phát triển trong tiếp cận tài chính, chuyển giao công nghệ, đầu tư năng lượng sạch, chuyển sang nền kinh tế xanh.
Ba là, phát triển bền vững, bao trùm gắn với đổi mới sáng tạo, ứng phó thách thức toàn cầu cần trở thành trọng tâm xuyên suốt của hợp tác ASEM. Cần thúc đẩy tăng trưởng bao trùm về kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, giáo dục chất lượng, phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số; kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm đào tạo, nghiên cứu, phát triển nhân lực trong ASEM; kết nối các mạng lưới nữ doanh nhân và giao lưu nhân dân. Thủ tướng nhấn mạnh ASEM cần chia sẻ kinh nghiệm về khơi dậy tiềm năng đổi mới, sáng tạo, hỗ trợ các nhóm người dân dễ bị tổn thương trong xã hội tiếp cận công nghệ số, thích nghi với thay đổi và ứng phó với rủi ro. Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ tăng đóng góp tài chính cho Quỹ Á – Âu từ năm 2019.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chủ trương chủ động hội nhập quốc tế và nâng tầm đối ngoại đa phương. Việt Nam đang nỗ lực đến cuối năm 2018 phê chuẩn Hiệp định CPTPP, ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU EVFTA và hoàn tất đàm phán Hiệp định RCEP, đồng thời tích cực chuẩn bị đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN 2020. Việt Nam đã ứng cử vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021 và đã nhận được sự ủng hộ của 53 quốc gia khu vực châu Á – Thái Bình Dương với tư cách là ứng cử viên duy nhất. Việt Nam mong nhận được sự ủng hộ của các thành viên ASEM cho trọng trách vinh dự này.
Khẳng định Việt Nam luôn coi trọng hợp tác ASEM, Thủ tướng đề xuất Việt Nam tổ chức “Hội nghị ASEM về thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế và xã hội ở châu Á và châu Âu”, và “Hội thảo ASEM về thúc đẩy kinh tế số trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0” trong năm 2019. Nhiều thành viên ASEM, trong đó có Trung Quốc, EU, In-đô-nê-xi-a, Xinh-ga-po, Lào, Ốt-xtrây-li-a, I-ta-li-a, Đan Mạch, Niu Di-lân, Hung-ga-ri và Ru-ma-ni đã ủng hộ và tham gia đồng sáng kiến với Việt Nam.
Trưa cùng ngày, các Lãnh đạo ASEM đã tiến hành phiên họp riêng về “Các vấn đề quốc tế và khu vực”, tập trung trao đổi các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, chống chủ nghĩa khủng bố, không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, an ninh hàng hải, khủng hoảng nhập cư, Trung Đông – Bắc Phi, Bán đảo Triều Tiên, I-ran… Nhiều thành viên bày tỏ quan ngại trước những diễn biến tác động đến môi trường an ninh tại châu Á, trong đó Biển Đông và Hoa Đông.
Hội nghị khẳng định cam kết duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không trên tinh thần tuân thủ đầy đủ luật pháp quốc tế; giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Hiến chương của Liên hợp quốc và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), kiềm chế không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không có các hành động đơn phương trái với luật pháp quốc tế đặc biệt là UNCLOS, cũng như thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin và tự kiềm chế.
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh hòa bình, hợp tác và phát triển là dòng chảy chính của thời đại, song cộng đồng quốc tế đang chứng kiến những chuyển dịch sâu sắc và thách thức chưa từng có. Thủ tướng đề xuất, vấn đề trước mắt là sớm giảm cọ xát thương mại nhằm tiếp tục đà phục hồi và bảo đảm triển vọng tươi sáng của kinh tế toàn cầu. Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế để tìm giải pháp hòa bình và bền vững cho các cuộc xung đột và tranh chấp ở Trung Đông, châu Phi, châu Á…
Việt Nam và các nước ASEAN đã và đang phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, trong đó có các thành viên ASEM, để duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do không bị cản trở ở Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải quốc tế lớn, nối giao thương Á - Âu và toàn cầu. Theo đó, cần kiên trì thúc đẩy nỗ lực chung, tăng cường các biện pháp xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa; giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS; tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý; kiềm chế các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình. Việt Nam đề nghị các bên tiếp tục đàm phán thực chất để sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có hiệu lực.
* Sau hai ngày làm việc khẩn trương, chiều ngày 19/10/2018, Hội nghị Cấp cao ASEM lần thứ 12 đã kết thúc thành công tốt đẹp. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch, khẳng định quyết tâm của các thành viên ASEM tăng cường quan hệ đối tác Á - Âu nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu, đồng thời đề ra những định hướng nâng tầm hợp tác ASEM trong thời gian tới. Thành công của Hội nghị Cấp cao đã tạo những động lực mới cho quan hệ đối tác năng động và gắn kết Á – Âu, qua đó tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của ASEM trong cục diện đang định hình.
Đối với Việt Nam, trong triển khai đổi mới toàn diện, hội nhập quốc tế sâu rộng, đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, Diễn đàn ASEM tiếp tục là cơ chế hợp tác liên khu vực quan trọng để thúc đẩy các lợi ích, quan tâm về kinh tế, phát triển và an ninh cũng như nâng cao vị thế của đất nước./.
Tác giả: Mạnh Hùng
Nguồn tin: Báo Đảng Cộng sản Việt Nam
