Khoảng 17h45 ngày 14/10, nhà máy thủy điện Hố Hô (giáp ranh giữa Quảng Bình à Hà Tĩnh) bất ngờ xả lũ ồ ạt khiến hàng nghìn hộ dân huyện Hương Khê ngập sâu trong biển nước.
Việc xả lũ ồ ạt với lưu lượng 1.800 m3/s trong 4 giờ kèm theo mưa lớn khiến mực nước lên rất nhanh. Nhiều người dân không kịp trở tay.
Cả huyện hoàn toàn bị động
Theo Chủ tịch UBND huyện Hương Khê Lê Ngọc Huấn, việc xả lũ của thuỷ điện Hố Hô bắt buộc phải thông báo tới chính quyền địa phương và người dân để chủ động.
Trong phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du thuỷ điện Hố Hô ban hành 2014 có quy định nhà máy phải có trách nhiệm thông báo xả lũ/sự cố đập, khu vực dự kiến ngập lụt và thời điểm dự kiến kết thúc xả lũ/khôi phục đập.
“Trước khi xả, nhà máy sẽ thông báo bằng văn bản trước 2 ngày cho UBND tỉnh Hà Tĩnh, Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, UBND huyện Hương Khê, UBND các xã có liên quan.
Nếu trong quá trình xả lũ có tình huống bất thường, khẩn cấp thì đại diện lãnh đạo nhà máy sẽ thông báo trực tiếp cho trưởng phó ban chỉ huy phòng chống lụt bão các cấp bằng điện thoại để xin phương án xử lý”, ông Huấn cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Huấn, UBND huyện không nhận được thông báo bằng văn bản nào của nhà máy về việc xả lũ, lưu lượng, thời gian để cảnh báo.
“Đại diện nhà máy chỉ thông báo qua điện thoại tới 1 vị phó chủ tịch huyện lúc 16h chiều qua. Cả huyện hoàn toàn bị động trước việc này”, ông Huấn nói.
Theo ông Huấn, lúc 16h ngày 14/6, cốt nước tại Hố Hô là 68m, lưu lượng nước vào 1.700 m3/s, nhà máy mở 3 cửa xả lưu lượng 1.500 m3/s.
Tới 17h39, cốt nước đã hạ xuống còn 67,3m, nước vào 1.400 m3/s, nhưng lượng xả lại tăng lên 1.700 m3/s. Tới 19h, lãnh đạo huyện Hương Khê trực tiếp lên kiểm tra thì lưu lượng xả lúc này đã 1.843 m3/s, dù cốt nước 67m.
Sau khi kiểm tra các quy trình thông báo xả lũ, chủ tịch UBND huyện Lê Ngọc Huấn đã bày tỏ sự bức xúc với lãnh đạo nhà máy thuỷ điện Hố Hô trong việc xả lũ bất ngờ khiến ngập lụt trên nhiều xã.
“Khi chưa mưa thì không xả, lại nhè lúc mưa lớn để xả. Nước trên đổ về, nước sông dâng lên, tôi đề nghị dừng lại từ 1-2 tiếng cho nước rút bớt, điều kiện lúc đó có thể dừng xả 1 tiếng nhưng lãnh đạo nhà máy không chấp thuận”, ông Huấn nói.
Không kịp trở tay
Ở Hương Khê có 8 xã chịu ảnh hưởng trực tiếp khi thuỷ điện Hố Hô xả lũ. Cũng như UBND huyện, nhiều xã đã không nhận được thông báo bằng văn bản về việc thuỷ điện xả lũ để chủ động cảnh báo dân.
Ông Trần Đình Lâm, Bí thư xã Lộc Yên cho biết, không có thông báo bằng văn bản trước khi xả, tầm hơn 17h phía thuỷ điện có điện thoại cho UBND xã, lãnh đạo xã chỉ kịp thông báo tới bí thư, xóm trưởng. Nhưng lúc này trời đã tối, nước bắt đầu đổ về nhanh, điện mất nên người dân nhiều xóm không thể biết thuỷ điện xả lũ.
“Lũ về quá nhanh làm dân không kịp trở tay. Rất may ở xã không có thiệt hại về người, nhưng tài sản thì mất mát quá lớn”, ông Lâm nói.
Ông Phan Đình Hùng, Chủ tịch xã Hương Giang (Hương Khê, Hà Tĩnh) cho biết: “Nước vào bất ngờ do xả đập Hố Hô. Dù xã thông báo liên tục cho người dân chạy lũ nhưng nước lên quá nhanh, lại vào ban đêm nên người dân xoay xở không kịp.
“Hiện tại nước rút được khoảng 2m rồi. Tối 14/10 xã có tới 700/1.400 hộ dân bị ngập, khoảng 300 hộ ngập từ 1,5m trở lên. Thiệt hại về gia súc thì chưa thống kê được, còn vài nghìn con gia cầm bị lũ cuốn trôi, lương thực khoảng 60 tấn bị nhấn chìm” - ông Hùng nói.
Giám đốc thuỷ điện: 'Xả đúng quy trình'
Ông Vũ Mạnh Hùng, Giám đốc nhà máy thủy điện Hố Hô (công ty CP thuỷ điện Hồ Bốn) cho rằng, việc xả lũ tại Hương Khê là đúng quy trình.
“Chủ tịch huyện Hương Khê trả lời trên báo chí nói rằng việc xả lũ nhanh thế nọ thế kia làm tôi rất bức xúc. Nếu không xả, nó sẽ đầy và tràn ra”, ông Hùng nói.
Theo ông Hùng, công ty đã xin lệnh xả và điều tiết từ 20h ngày 13/9. Từ 0h đến 14h ngày 14/10, nhà máy luôn điều tiết ở tình trạng nước xả đi ít hơn nước về.
Đến 18h45, lượng nước đổ về hồ là 1.800 m3/s, có lúc xấp xỉ gần 2.000 m3/s. Lúc đó trong lòng hồ nước đã dâng cao thêm, nước về nhanh nên nhà máy không thể giữ thêm, sợ sẽ bị tràn ngập, nên buộc phải xả.
“Chúng tôi có thông báo tới ban phòng chống bão lụt các cấp như trong phương án phòng chống lũ lụt nhà máy thuỷ điện đã được tỉnh phê duyệt, không có trách nhiệm thông báo tới chủ tịch UBND huyện”, ông Hùng nói.
Thuỷ điện Hố Hô xả lũ gây ngập lụt ở 9 xã tại huyện Hương Khê. Ảnh: Thiện Lương
Việc xả lũ ồ ạt với lưu lượng 1.800 m3/s trong 4 giờ kèm theo mưa lớn khiến mực nước lên rất nhanh. Nhiều người dân không kịp trở tay.
Cả huyện hoàn toàn bị động
Theo Chủ tịch UBND huyện Hương Khê Lê Ngọc Huấn, việc xả lũ của thuỷ điện Hố Hô bắt buộc phải thông báo tới chính quyền địa phương và người dân để chủ động.
Trong phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du thuỷ điện Hố Hô ban hành 2014 có quy định nhà máy phải có trách nhiệm thông báo xả lũ/sự cố đập, khu vực dự kiến ngập lụt và thời điểm dự kiến kết thúc xả lũ/khôi phục đập.
“Trước khi xả, nhà máy sẽ thông báo bằng văn bản trước 2 ngày cho UBND tỉnh Hà Tĩnh, Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, UBND huyện Hương Khê, UBND các xã có liên quan.
Nếu trong quá trình xả lũ có tình huống bất thường, khẩn cấp thì đại diện lãnh đạo nhà máy sẽ thông báo trực tiếp cho trưởng phó ban chỉ huy phòng chống lụt bão các cấp bằng điện thoại để xin phương án xử lý”, ông Huấn cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Huấn, UBND huyện không nhận được thông báo bằng văn bản nào của nhà máy về việc xả lũ, lưu lượng, thời gian để cảnh báo.
“Đại diện nhà máy chỉ thông báo qua điện thoại tới 1 vị phó chủ tịch huyện lúc 16h chiều qua. Cả huyện hoàn toàn bị động trước việc này”, ông Huấn nói.
Theo ông Huấn, lúc 16h ngày 14/6, cốt nước tại Hố Hô là 68m, lưu lượng nước vào 1.700 m3/s, nhà máy mở 3 cửa xả lưu lượng 1.500 m3/s.
Tới 17h39, cốt nước đã hạ xuống còn 67,3m, nước vào 1.400 m3/s, nhưng lượng xả lại tăng lên 1.700 m3/s. Tới 19h, lãnh đạo huyện Hương Khê trực tiếp lên kiểm tra thì lưu lượng xả lúc này đã 1.843 m3/s, dù cốt nước 67m.
Ảnh: Thiện Lương
Sau khi kiểm tra các quy trình thông báo xả lũ, chủ tịch UBND huyện Lê Ngọc Huấn đã bày tỏ sự bức xúc với lãnh đạo nhà máy thuỷ điện Hố Hô trong việc xả lũ bất ngờ khiến ngập lụt trên nhiều xã.
“Khi chưa mưa thì không xả, lại nhè lúc mưa lớn để xả. Nước trên đổ về, nước sông dâng lên, tôi đề nghị dừng lại từ 1-2 tiếng cho nước rút bớt, điều kiện lúc đó có thể dừng xả 1 tiếng nhưng lãnh đạo nhà máy không chấp thuận”, ông Huấn nói.
Không kịp trở tay
Ở Hương Khê có 8 xã chịu ảnh hưởng trực tiếp khi thuỷ điện Hố Hô xả lũ. Cũng như UBND huyện, nhiều xã đã không nhận được thông báo bằng văn bản về việc thuỷ điện xả lũ để chủ động cảnh báo dân.
Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh: Xả đập cần thông tin kịp thời cho bà con biết, chứ xả ồ ạt như vậy dân không kịp trở tay
Ông Trần Đình Lâm, Bí thư xã Lộc Yên cho biết, không có thông báo bằng văn bản trước khi xả, tầm hơn 17h phía thuỷ điện có điện thoại cho UBND xã, lãnh đạo xã chỉ kịp thông báo tới bí thư, xóm trưởng. Nhưng lúc này trời đã tối, nước bắt đầu đổ về nhanh, điện mất nên người dân nhiều xóm không thể biết thuỷ điện xả lũ.
“Lũ về quá nhanh làm dân không kịp trở tay. Rất may ở xã không có thiệt hại về người, nhưng tài sản thì mất mát quá lớn”, ông Lâm nói.
Ông Phan Đình Hùng, Chủ tịch xã Hương Giang (Hương Khê, Hà Tĩnh) cho biết: “Nước vào bất ngờ do xả đập Hố Hô. Dù xã thông báo liên tục cho người dân chạy lũ nhưng nước lên quá nhanh, lại vào ban đêm nên người dân xoay xở không kịp.
Ảnh: Duy Tuấn
“Hiện tại nước rút được khoảng 2m rồi. Tối 14/10 xã có tới 700/1.400 hộ dân bị ngập, khoảng 300 hộ ngập từ 1,5m trở lên. Thiệt hại về gia súc thì chưa thống kê được, còn vài nghìn con gia cầm bị lũ cuốn trôi, lương thực khoảng 60 tấn bị nhấn chìm” - ông Hùng nói.
Giám đốc thuỷ điện: 'Xả đúng quy trình'
Ông Vũ Mạnh Hùng, Giám đốc nhà máy thủy điện Hố Hô (công ty CP thuỷ điện Hồ Bốn) cho rằng, việc xả lũ tại Hương Khê là đúng quy trình.
“Chủ tịch huyện Hương Khê trả lời trên báo chí nói rằng việc xả lũ nhanh thế nọ thế kia làm tôi rất bức xúc. Nếu không xả, nó sẽ đầy và tràn ra”, ông Hùng nói.
Theo ông Hùng, công ty đã xin lệnh xả và điều tiết từ 20h ngày 13/9. Từ 0h đến 14h ngày 14/10, nhà máy luôn điều tiết ở tình trạng nước xả đi ít hơn nước về.
Đến 18h45, lượng nước đổ về hồ là 1.800 m3/s, có lúc xấp xỉ gần 2.000 m3/s. Lúc đó trong lòng hồ nước đã dâng cao thêm, nước về nhanh nên nhà máy không thể giữ thêm, sợ sẽ bị tràn ngập, nên buộc phải xả.
“Chúng tôi có thông báo tới ban phòng chống bão lụt các cấp như trong phương án phòng chống lũ lụt nhà máy thuỷ điện đã được tỉnh phê duyệt, không có trách nhiệm thông báo tới chủ tịch UBND huyện”, ông Hùng nói.
Tác giả bài viết: Thiện Lương - Duy Tuấn
