 |
Thanh Hóa thực hiện Nghị quyết 66.4 ưu tiên cho các công trình vốn ngân sách Nhà nước. Ảnh: Văn Thanh |
Thanh Hóa ưu tiên tháo gỡ cho các dự án sử dụng vốn ngân sách
Giá đất, đá, cát tăng chóng mặt; nhiều mỏ đã hết hạn khai thác hoặc chưa được cấp phép, khiến các nhà thầu rơi vào thế “tiến thoái lưỡng nan”. Đó là thực trạng được Báo Thanh tra phản ánh trong loạt bài “Thiếu hụt vật liệu xây dựng: Hệ lụy từ những ‘mỏ vàng’ chưa được khai thông”. Và ngay sau đó, các cơ quan chức năng của tỉnh Thanh Hóa đã khẩn trương vào cuộc triển khai tinh thần Nghị quyết 66.4/2025/NQ-CP của Chính phủ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa đã phối hợp các ngành, địa phương rà soát, đề xuất phê duyệt 8 khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp, đồng thời đẩy nhanh thủ tục cấp phép cho các mỏ đã trúng đấu giá, nhằm tháo gỡ tình trạng khan hiếm vật liệu, bảo đảm tiến độ các công trình trọng điểm và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra về thực trạng thiếu hụt vật liệu xây dựng và các giải pháp tháo gỡ, ông Vũ Ngọc Biên – Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Tài nguyên Khoáng sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa cho biết, những năm gần đây, Thanh Hóa là địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh, với hàng trăm công trình, dự án hạ tầng giao thông, khu công nghiệp, khu đô thị đồng loạt triển khai. Nhu cầu sử dụng đất, đá, cát làm vật liệu san lấp tăng đột biến, trong khi nguồn cung hạn chế, nhiều mỏ đã hết hạn hoặc chưa được cấp phép khai thác, công suất thấp, dẫn đến khan hiếm vật liệu, đội giá, ảnh hưởng lớn đến tiến độ đầu tư công.
 |
Thanh Hóa cụ thể hóa Nghị quyết 66.4 của Chính phủ nhằm tháo gỡ nguồn cung thiếu hụt vật liệu xây dựng. Ảnh: Văn Thanh |
Trước thực tế đó, Thanh Hóa cùng nhiều địa phương khác đã kiến nghị Chính phủ cho phép áp dụng cơ chế đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn về vật liệu xây dựng. Từ cơ sở này, ngày 21/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP, cho phép các địa phương được xác định một số khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhóm IV (vật liệu san lấp) để phục vụ công trình, dự án cấp bách. Đây là một chủ trương linh hoạt, tạo điều kiện cho chính quyền chủ động nguồn cung vật liệu, giảm áp lực cho các dự án trọng điểm.
Thực hiện Nghị quyết này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa đã chủ trì, phối hợp cùng các sở, ngành, UBND các xã, phường và các ban quản lý dự án chuyên ngành rà soát, xác định các khu vực có đủ điều kiện khai thác (đất, đá, cát) để tham mưu UBND tỉnh áp dụng cơ chế đặc thù. Mục tiêu là xác định và phê duyệt các khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh, làm cơ sở cấp phép phục vụ các công trình, dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước.
Trên cơ sở đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã trình Tờ trình số 4414/TTr-STNMT ngày 3/11/2025, đề nghị UBND tỉnh phê duyệt 8 khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp. Các khu vực này đều đáp ứng đầy đủ điều kiện về quy hoạch, trữ lượng, vị trí, không chồng lấn hạ tầng kỹ thuật, phù hợp quy định tại Điều 22 Nghị định 22/2024/NĐ-CP của Chính phủ.
Đề xuất áp dụng cơ chế cho cả dự án ngoài ngân sách
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay trên địa bàn Thanh Hóa, ngoài các dự án sử dụng vốn ngân sách, còn có hàng loạt dự án phát triển kinh tế - xã hội bằng vốn ngoài ngân sách đang và sắp triển khai, có nhu cầu vật liệu san lấp rất lớn. Tuy nhiên, nguồn cung tại chỗ lại thiếu hụt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công.
Một số dự án lớn đang gặp khó khăn như: Cụm công nghiệp Ngọc Vũ (xã Thiệu Tiến, huyện Thiệu Hóa cũ) của Công ty TNHH Thanh Hưng Group, còn thiếu khoảng 300.000m³ đất đắp; Cụm công nghiệp WHA Smart Technology – Thanh Hóa (xã Hoằng Giang, Hoằng Phú, Hoằng Sơn) của Công ty TNHH Xây dựng và Dịch vụ thương mại Tiến Thành Nghi Sơn, có nhu cầu rất lớn; Khu công nghiệp số 3 – Khu kinh tế Nghi Sơn của Công ty TNHH Đầu tư khai thác hạ tầng KCN số 3 Nghi Sơn, thiếu khoảng 4 triệu m³ đất đắp; Cụm công nghiệp Vạn Thắng – Yên Thọ của Công ty TNHH Vạn Thắng, cần bổ sung 500.000m³ đất; Cụm công nghiệp Cống Trúc và Cụm công nghiệp Đông Văn cũng cần lần lượt khoảng 2 triệu và 1 triệu m³ đất san lấp.
 |
Những dự án trọng điểm có vai trò quan trọng đang được Thanh Hóa thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công trên cơ sở tạo điều kiện bằng cụ thể hóa Nghị quyết 66.4 để sớm có nguồn vật liệu xây dựng các công trình về đích. Ảnh: Văn Thanh |
Đây đều là những dự án trọng điểm, có vai trò quan trọng trong thu hút đầu tư, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Việc chậm tiến độ do thiếu vật liệu không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến môi trường đầu tư chung của tỉnh.
Theo ông Vũ Ngọc Biên, căn cứ điểm d, khoản 1, Điều 2 của Nghị quyết 66.4/2025/NQ-CP, Chính phủ cho phép: “Việc khai thác khoáng sản nhóm IV để cung cấp vật liệu cho các công trình, dự án, nhiệm vụ sau đây được áp dụng quy định tại khoản 2 Điều 72 và điểm d khoản 2 Điều 73 của Luật Địa chất và khoáng sản: d) Công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư của chính quyền địa phương... được Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, quyết định áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù của Nghị quyết này.”
Từ quy định trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã kiến nghị UBND tỉnh Thanh Hóa xem xét mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết 66.4 cho cả các dự án phát triển kinh tế - xã hội bằng vốn ngoài ngân sách, thuộc thẩm quyền chấp thuận đầu tư của địa phương. Đây là đề xuất hợp lý, sát thực tế, giúp giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm vật liệu san lấp, đồng thời đảm bảo tiến độ các dự án trọng điểm.
Sở cũng đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các KCN, cùng các ngành liên quan rà soát các dự án đã được chấp thuận đầu tư, có nhu cầu lớn về đất, đá, cát, để tham mưu cơ chế tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Song song đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh yêu cầu quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác khoáng sản, đảm bảo đúng quy hoạch, đúng khối lượng, thời gian cấp phép; các đơn vị được cấp phép phải thực hiện nghiêm quy định về bảo vệ môi trường, hoàn thổ, phục hồi sau khai thác, tránh khai thác tràn lan, ảnh hưởng cảnh quan và đời sống dân sinh.
Việc triển khai hiệu quả Nghị quyết 66.4 không chỉ giúp Thanh Hóa tháo gỡ “điểm nghẽn” về vật liệu xây dựng mà còn thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo trong thực hiện chủ trương của Chính phủ, góp phần cân đối cung cầu, thúc đẩy đầu tư công và tạo nền tảng hạ tầng vững chắc cho phát triển bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.
Vật liệu vẫn khan hiếm, giá leo thang
Theo khảo sát của phóng viên Báo Thanh tra, hiện nay các công trình, dự án, nhà máy bê tông trên địa bàn tỉnh vẫn khan hiếm nguồn vật liệu. Cát chủ yếu phải nhập từ Nghệ An, giá “đội” lên tới 750.000 đồng/m³ (đã gồm VAT, tại chân công trình), cao gấp 6–7 lần so với trước đây.
Nguồn đất đắp mới chỉ đáp ứng được một phần nhỏ do hầu hết các mỏ đã đóng cửa vì hết hạn khai thác hoặc vượt công suất; chỉ còn một số điểm tận thu, cùng các mỏ vừa hoàn tất thủ tục cấp phép. Giá đất đắp tại nhiều nơi đã tăng lên 49.000–53.000 đồng/m³ (đã gồm VAT, chưa tính cước vận chuyển).
Đối với vật liệu đá, dù toàn tỉnh có khoảng 182 mỏ còn giấy phép hoạt động, nhưng trữ lượng nhỏ, khai thác hạn chế nên nguồn cung vẫn thiếu, giá bán ngày càng tăng. Có doanh nghiệp phản ánh phải mua đá xay 1x2 với giá 270.000 đồng/m³ (đã VAT), chưa kể chi phí vận chuyển – cao hơn nhiều so với trước.
 |
Hiện nay, các công trình trên địa bàn ở Thanh Hóa vẫn đang khan hiếm nguồn nguyên vật liệu, Thanh Hóa đã trình 8 khu vực mỏ để thực hiện theo Nghị quyết 66.4 nhằm tháo gỡ khó khăn nguồn nguyên vật liệu cho các dự án. Ảnh: Văn Thanh |
Trong khi đó, giá vật liệu do Nhà nước công bố cho các công trình vốn ngân sách lại thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường. Chính sự chênh lệch này khiến nhiều doanh nghiệp e ngại tham gia đấu thầu các công trình Nhà nước vì “càng làm càng lỗ”.
Một doanh nghiệp xây dựng giao thông – thủy lợi ở Thanh Hóa thẳng thắn chia sẻ: “Công trình Nhà nước thì đòi hỏi chất lượng cao, trong khi giá vật liệu công bố một đằng, thực tế mua một nẻo. Nếu cố làm thì hoặc phải bớt xén, hoặc chấp nhận lỗ. Mà đã dính sai phạm về vật liệu hay chất lượng, thì nguy cơ bị thanh tra, điều tra là rất lớn.”
Việc Thanh Hóa chủ động rà soát, đề xuất phê duyệt 8 khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, đồng thời trong thời gian qua tỉnh Thanh Hóa và các sở, ngành đã tích cực tháo gỡ khó khăn về mặt thủ tục pháp lý, cấp giấy phép cho các mỏ khoáng sản đã được đấu giá, cụ thể mỏ 8 mỏ đất đã bắt đầu đi vào hoạt động trong tháng 10/2025, nhiều mỏ đá được nâng công suất và việc kiến nghị mở rộng áp dụng Nghị quyết 66.4 cho cả dự án ngoài ngân sách đã cho thấy quyết tâm cao của tỉnh trong việc tháo gỡ ách tắc nguồn vật liệu xây dựng. Khi những “mỏ vàng” này được “khai thông”, sẽ không chỉ gỡ khó cho đầu tư công mà còn tạo cú hích mạnh mẽ cho hạ tầng kinh tế - xã hội của Thanh Hóa phát triển bền vững.
Tác giả: Văn Thanh
Nguồn tin: thanhtra.com.vn
