Tối ngày 18/2, hàng nghìn người dân quanh vùng và khách thập phương đã về xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao (Phú Thọ) để tận mắt chứng kiến lễ hội Trò Trám hay còn gọi là "Linh tinh tình phộc" diễn ra vào lúc nửa đêm (tức đêm 11 rạng sáng ngày 12 tháng Giêng âm lịch).
Trước đó, ngay từ tối đã diễn ra nhiều chương trình khắc họa bốn nghề chính trong đời sống (sỹ, nông, công, thương). Lãnh đạo địa phương và người dân cũng đổ về miếu thờ thắp hương cầu may.
Đúng 12h đêm, chủ từ Nguyễn Thành Ngữ (78 tuổi) làm lễ tế, bắt đầu buổi "lễ Mật". Trước tiên là tung đồng tiền xu để cầu xin thần thánh.
Đây cũng là lúc, linh vật được đưa ra ra từ nơi cất giấu linh thiêng trong ngôi miếu.
Linh vật được chủ từ đưa xuống trong một chiếc hòm được đóng cẩn thận.
Người Tứ Xã quan niệm, khi các thần linh chứng giám thì lúc đó linh vật mới thiêng, chiếc hộp ra lúc này sẽ được đưa ra.
Thời điểm giao thời được cho là giờ lành, là thời điểm giao hòa giữa trời và đất.
Chủ từ cất tiếng ca kêu gọi đôi nam nữ ra ngoài.
Năm nay vợ chồng anh Chử Tích Chiến và chị Bùi Thị Thanh Huyền vinh dự được làm cử ra tham dự lễ hội.
Anh Chiến đóng khố cởi trần, còn chị Huyền mặc áo tứ thân như hình ảnh các phụ nữ xưa.
Sau đó chủ từ mở chiếc hộp chứa linh vật ra.
"Nõ" và "Nường", tượng trưng cho giới tính của nam và nữ, là linh vật chính của lễ hội, được làm bằng gỗ mít, sơn màu đỏ, là vật để tế và cầu cho nòi giống sinh sôi. Nghi lễ này chỉ thực hiện duy nhất một năm một lần vào lúc 0h hôm nay.
Linh vật được trao cho anh Chiến và chị Huyền - là cặp vợ chồng có gia đình hòa thuận, nếp sống lành mạnh.
Khi chủ tế yêu cầu tắt đèn, hô lên cũng là lúc hai linh vật giao kết và ước vọng cho mùa màng bội thu. Theo tuần tự của mỗi lần hô, anh Chiến, chị Huyền vừa múa miệng vừa hát "Bên kia có nứng cùng chăng/ Bên này lủng lẳng như giằng cối xay". Hát xong người vợ lại cầm nường lên, anh chồng cầm nõ "phộc" vào. Tổng cộng ba lần như thế trong đêm tối, chủ tế nghe cạch đủ ba tiếng thì cho mở đèn trở lại, phút ấy gọi là phút thiêng. Xong xuôi mọi người đạp chiêng trống để mừng và kính cáo với thần linh, thiên địa biết "lễ Mật" đã thành công trong tiếng vỗ tay của dân làng.
Phút ngượng ngùng của cặp vợ chồng trẻ.
Bên ngoài ngôi miếu nhiều người đứng xem ở các ô cửa.
Sau khi làm lễ xong hai vợ chồng anh Chiến vội vào trong buồng nhỏ ở miếu.
Anh Chiến cho biết vợ chồng anh rất vinh dự khi được làng tín nhiệm và mong muốn năm mới dân làng nhiều may mắn, làm ăn thuận lợi, gia đình yên ấm.
Tác giả bài viết: Định Nguyễn
