Cụ Thanh hai lần thắng kiện UBND TP Cần Thơ. Ảnh: Cửu Long
Theo hồ sơ, gần 20 năm trước, ông Trần Văn Pho khai thác phần đất bãi bồi trên sông Hậu thuộc khu vực phường Hưng Phú, quận Cái Răng, TP Cần Thơ.
Năm 2010, ông Pho sang nhượng lại cho con ông Thanh theo hợp đồng chuyển giao, hợp tác môi trường thủy sản giữa các bên. Là người được phép trực tiếp khai thác, ông Thanh thuê xáng cạp múc đất đắp bờ bao 2 ao với diện tích gần 8.000 m2. Hai năm sau, Phòng Tài nguyên - Môi trường quận Cái Răng lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai đối với cụ Thanh.
Sau đó, ông có đơn đề nghị được sử dụng phần đất này nhưng không được chính quyền địa phương chấp nhận, vì bãi cồn gần 13 ha đã được Thành ủy, UBND TP Cần Thơ tạm giao cho Bộ Chỉ huy Quân sự địa phương quản lý, phục vụ nhiệm vụ quốc phòng (đến nay chưa có quyết định chính thức giao đất).
Tháng 8/2012, ông Đào Anh Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ ký quyết định xử phạt ông Thanh 65 triệu đồng về hành vi chiếm sử dụng đất bãi bồi cồn nổi trên sông Hậu. Đồng thời buộc ông Thanh khôi phục lại tình trạng đất như trước khi vi phạm.
"Quyết định như thế thật vô lý. Phần đất này có quá trình khai khẩn, cải tạo gần 20 năm. Mười mấy năm đầu, chính quyền không nói gì, giờ muốn lấy thì tôi giao nhưng phải tính đến công lao của tôi chứ sao lại phạt và buộc trả lại hiện trạng ban đầu. Chẳng lẽ bây giờ tôi mướn phương tiện san bằng cái cồn nổi này", cụ Thanh giãi bày.
Khiếu nại nhưng không được giải quyết, lão nông khởi kiện Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ ra tòa, yêu cầu hủy toàn bộ quyết định.
Tháng 8/2013, TAND TP Cần Thơ xử sơ thẩm, bác yêu cầu của ông Thanh. Cuối năm này, TAND tối cao tại TP HCM xử phúc thẩm và chấp nhận kháng cáo của ông.
Tòa phúc thẩm cho rằng: "Xét về hình thức ban hành văn bản, việc ông Đào Anh Dũng nhân danh Phó Chủ tịch UBND TP để ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Thanh là không đúng thẩm quyền. Đúng ra, ông Dũng phải nhân danh Chủ tịch UBND TP và ký thay chủ tịch mới đúng quy định của pháp luật".
UBND TP Cần Thơ thu hồi quyết định trái pháp luật, nhưng tháng 8/2014 lại ra một quyết định khác, vẫn do Phó chủ tịch Đào Anh Dũng ký. Nội dung vẫn buộc ông Thanh trả lại hiện trạng ban đầu của cồn nổi. Một lần nữa, lão nông khởi kiện, nhưng TAND TP Cần Thơ xử sơ thẩm lại bác đơn. Không phục, ông chống án lên tòa cấp cao.
Cồn nổi giữa sông Hậu, nơi ông Thanh bỏ công khai khẩn nhiều năm qua. Ảnh: Cửu Long
Hai hôm trước, TAND cấp cao tại TP HCM đưa vụ án ra xét xử. Lão nông 91 tuổi đến tòa một mình từ rất sớm, không cần luật sư. Trong khi ông Lý Đạt Lợi, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên - Môi Trường, được UBND Cần Thơ ủy quyền tham gia với tư cách bị đơn.
Lão nông vẫn bảo lưu quan điểm như trước với nguyện vọng tiếp tục canh tác trên cồn này, dù phải thuê lại của chính quyền. Nếu địa phương tịch thu đất thì phải đền bù phần hoa lợi và công tôn tạo khai khẩn cho ông. "Không thể kêu tôi đào cồn nổi này vứt đi một cách vô lý như thế được", ông Thanh nói.
Khi tòa hỏi bị đơn: "UBND TP Cần Thơ đã ra một quyết định trái luật và bị TAND cấp cao tuyên hủy, sao lại ra thêm một quyết định hoàn toàn giống trước đây?". Người được UBND TP Cần Thơ ủy quyền không lý giải được.
HĐXX tuyên hủy quyết định của UBND TP Cần Thơ vì "ký sai thẩm quyền" và việc buộc ông Thanh khôi phục hiện trạng cồn nổi như trước là "mơ hồ và không có tính thực tế".
Lần thứ hai thắng kiện, cụ ông 91 tuổi vẫn buồn bã rời tòa. "Lần này tôi hy vọng họ không soạn ra một quyết định khác nữa", ông thở dài và cho biết từ khi khởi kiện đến nay, việc canh tác trên cồn của ông gặp nhiều khó khăn từ chính quyền địa phương.
Tác giả bài viết: Cửu Long