Điện thoại thông minh hiện đại là các thiết bị tuyệt vời. Những chiếc máy tính nhỏ bé này có đủ bộ nhớ và sức mạnh để thu gọn cả thế giới kỹ thuật số bên trong chúng. Và nếu không thể nằm gọn trong một chiếc điện thoại, nó có thể lưu trữ trên đám mây. Hình ảnh, âm nhạc và các đoạn hội thoại, tất cả đều có thể sống bên trong các thiết bị này. Nhưng dù nó rất tiện lợi, nó cũng có thể trở thành cánh cửa cho những kẻ xâm nhập.
Trên thực tế, có rất nhiều những tên gián điệp tiềm năng mà chúng ta phải lo lắng. Đầu tiên, đó là các hacker và những kẻ tấn công kỹ thuật số đang cố lấy được thông tin cá nhân của chúng ta. Ngoài ra bạn còn phải lo lắng về những bạn trai/gái hay ghen của mình. Cuối cùng, đó là người chủ cũ của chiếc điện thoại và thậm chí cả các cơ quan chính phủ.
Nhưng vấn đề là làm sao bạn biết được chiếc điện thoại hay tablet Android của mình đang bị theo dõi khi những đối tượng trên không hề lộ diện. Dù đó là việc khá khó khăn, nhưng nếu bạn áp dụng một số thủ thuật dưới đây, bạn có thể phát hiện ra chúng.
Thời lượng pin sử dụng đột ngột giảm
Việc một chiếc điện thoại không còn dùng được lâu như lúc mới mua là việc hết sức bình thường. Lý do rất đơn giản, các viên pin này luôn suy giảm dần theo thời gian. Thêm vào đó, ngay sau khi mua các thiết bị này về, mọi người thường có thói quen nhồi nhét vào chúng đủ thứ ứng dụng mà họ thích. Tuy nhiên, việc sụt giảm đột ngột thời gian sử dụng lại không hề bình thường.
Hãy chú ý rằng, các phần mềm theo dõi có thể tốn rất nhiều tài nguyên. Chúng thường xuyên phải chạy ngầm, kích hoạt GPS của bạn và rất nhiều thao tác khác, đôi khi toàn thời gian.
Kiểm tra lại gói dữ liệu di động của bạn
Một ứng dụng theo dõi sẽ thường cố gắng cập nhật liên tục thông tin cho kẻ tấn công. Việc này sẽ cần đến rất nhiều dữ liệu. Nếu bạn nhận thấy mức tiêu thụ dữ liệu của mình tăng lên bất thường, rất có thể việc thiết bị của bạn đang bị tấn công là nguyên nhân chính của việc đó.
Điều này còn nghiêm trọng hơn nữa nếu xét đến chi phí cho các gói dữ liệu mà người dùng phải trả hiện nay. Ngay cả các gói dữ liệu không giới hạn cũng thường bị can thiệp để hạn chế tốc độ sau khi một lượng dữ liệu nhất định đã được sử dụng. Đó là tình huống tồi tệ mà bạn không mong nó xảy ra.
Nhiệt độ gia tăng bất thường
Có phải điện thoại đang hơi “ấm” lên so với bình thường không? Điều đó thực ra khá bình thường nếu xảy ra trong quá trình chơi các game nặng hoặc đang sạc, nhưng nó sẽ không xảy ra nếu máy của bạn đang ở chế độ nghỉ, đang nằm yên trong túi hoặc chỉ làm vài tác vụ nhẹ nhàng. Nếu bạn nhận ra nhiệt độ không bình thường trên thiết bị của mình, bạn nên bắt đầu chú ý tìm hơn đến các thao tác.
Những âm thanh kỳ lạ?
Chúng ta không nói về những hoạt động huyền bí … cho dù thỉnh thoảng nó xảy ra đúng như vậy. Đôi khi các điện thoại khi đang bị theo dõi sẽ phát ra những tiếng ồn kỳ lạ trong quá trình nghe gọi. Những tiếng ồn này có thể các âm thanh êm dịu, những tiếng bíp hay các tiếng vọng lại. Tất nhiên, đôi khi chúng ta vẫn bị các hiện tượng này khi bộ nhận sóng kém, nhưng nó không phải là một điều thường xuyên.
Bật tắt bất thường
Các dấu hiệu bình thường khác khi thiết bị của bạn có thể đã bị tổn thương là bật và tắt ngẫu nhiên. Tuy nhiên, đừng vội vàng ném chiếc điện thoại của mình đi ngay, do một vài chiếc điện thoại bị lỗi cũng có hiện tượng. Nhưng nếu nó xảy ra với thiết bị của bạn, bạn nên chú ý tìm kiếm thêm các bằng chứng khác để kết luận về tình trạng thiết bị của mình.
Các thông điệp kỳ lạ
Bạn có thỉnh thoảng nhận được các tin nhắn kỳ lạ không? Đó có thể là những thông điệp với một loạt các chữ và số trông như những dòng code. Có thể chỉ là những đoạn hội thoại ngẫu nhiên từ các số điện thoại không quen biết. Trên thực tế, chúng có thể là bất kỳ thứ gì.
Những kẻ tấn công thường sử dụng chúng để giao tiếp với thiết bị và đưa ra mệnh lệnh cho các thiết bị đó. Ví dụ, nếu một kẻ tấn công cần vị trí của bạn, hắn sẽ yêu cầu điều đó bằng cách gửi bạn một tin nhắn với một dòng mã xác định trước.
Tôi đã cài ứng dụng đó khi nào nhỉ?
Bạn nhận ra máy mình có một vài ứng dụng kỳ quặc đang nhưng lại không nhớ chúng từ đâu đến? Rất có thể những ứng dụng đó xuất hiện trong máy bạn là do các malware hay các spyware. Các phần mềm độc hại này thường tải về và cài đặt các ứng dụng trên smartphone của bạn mà không cần đến sự chấp thuận.
Làm thế nào để tôi chống lại các ứng dụng gián điệp và theo dõi đó
Nếu bạn phát hiện ra một số ứng dụng spyware đã được cài đặt trên điện thoại của mình – vậy tiếp theo bạn nên làm gì?
Điện thoại của bạn đã được root chưa?
Google Play Store luôn làm hết sức mình để giữ cho bạn luôn được an toàn, và cho đến nay nó đang làm rất tốt điều đó. Nhưng hãy nhớ chúng ta là những người dùng Android. Chúng ta có thể dễ dàng cài đặt các ứng dụng của bên thứ ba mà không qua Play Store và sẽ phải chịu rủi ro của nguy cơ bị xâm nhập. Một số người dùng cần nhiều tự do hơn, và họ có thể sẽ làm như vậy.
Sở hữu một chiếc điện thoại đã được root là thói quen đối với một vài người trong số chúng ta, tuy nhiên nếu bạn định mua một chiếc điện thoại dùng rồi đã được root, bạn có thể nên suy nghĩ lại. Những người dùng trước của thiết bị này có thể thâm nhập vào hệ thống và chỉnh sửa lại các dòng code. Điều này làm cho việc chống lại các spyware trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Hẳn bạn còn nhớ ứng dụng Avast! Mobile Security chứ, họ có thể cài đặt các ứng dụng theo dõi điện thoại thẳng vào bên trong file hệ thống, làm cho nó vẫn sống sót ngay cả khi điện thoại reset về chế độ factory. Họ làm điều này vì lý do bảo mật cho thiết bị của bạn, nhưng ai dám đảm bảo các hacker sẽ không làm như vậy vì các lý do ngược lại?
Cố gắng tìm các ứng dụng bằng tay
Bạn tin rằng chiếc điện thoại của bạn đã bị theo dõi? Bước đầu tiên luôn là việc cố gắng tìm kiếm thủ công bất kỳ ứng dụng hay file khả nghi nào. Vào phần Settings (cài đặt), sau đó là Apps (ứng dụng) trên điện thoại, và cố gắng tìm kiếm bất kỳ thứ gì trông có vẻ khả nghi.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng những người chủ định theo dõi điện thoại của bạn sẽ luôn cố gắng che dấu hết mức có thể, do vậy nhiều khả năng, các ứng dụng này sẽ không hiển thị tên thật và logo của nó. Nó có thể ngụy trang để giống như một ứng dụng nào đó khác.
Có thể là một ứng dụng notepad hoặc điều gì đó tương tự như vậy. Hãy mở nó ra và xem liệu có gì đó bất bình thường, và nếu bạn không nhớ mình đã từng cài đặt nó cũng như nó cũng không phải ứng dụng cài đặt từ trước, tốt nhất bạn nên xóa nó đi.
Hãy xóa sạch máy
Tuy nhiên, spyware rất khó để tìm thấy, không những thế làm sạch nó còn khó hơn. Cách duy nhất để đảm bảo nó sẽ biến mất (mà không phải làm quá vất vả) là xóa sạch chiếc điện thoại và bắt đầu một khởi đầu mới.
Reset dữ liệu trên điện thoại về chế độ factory, và chiếc điện thoại sẽ quay lại trạng thái như lúc ban đầu khi nó mới được bật lên (ít nhất là về mặt phần mềm của thiết bị). Tất nhiên trước khi xóa sạch hết mọi thứ, hãy nhớ đảm bảo bạn đã có một bản sao lưu đầy đủ các dữ liệu quan trọng.
Sử dụng ứng dụng chống virus
Nhiều người trong ngành công nghiệp có lý do riêng của họ để tin rằng các ứng dụng chống virus là đồ giả mạo, và trong khi điều này có thể là đúng, cũng không phải lúc nào các ứng dụng này đều không cần thiết. Đó là vì hiếm khi nào một phần mềm spyware có thể lọt vào điện thoại của bạn nếu bạn vẫn đang sử dụng các ứng dụng từ Play Store của Google. Nhưng sự thật là những ứng dụng này cũng có khả năng giúp chúng ta chống lại các ứng dụng gián điệp và các phần mềm độc hại khác.
Giữ cẩn thận điện thoại của bạn
Điện thoại của bạn là một thiết bị rất cá nhân. Vì vậy, đừng để bất cứ ai đi vào và lang thang khắp nơi như trong một ngôi nhà trống không. Tốt nhất bạn hãy luôn giữ điện thoại bên mình và bảo vệ nó khỏi các con mắt của người lạ. Bạn có thể làm được việc này bằng cách thiết lập các màn hình khóa bằng mật khẩu, mã PIN hay dấu vân tay…
Kết luận
Hy vọng các hướng dẫn trên sẽ giúp bạn được an toàn trong thế giới hoang dã của công nghệ. Đây đang là một thời kỳ khó khăn cho các vấn đề riêng tư, do vậy hy vọng ít nhất bạn sẽ có những kinh nghiệm cần thiết để tránh rơi vào các thủ thuật quen thuộc của những kẻ theo dõi. Còn bạn nghi ngờ thiết bị của mình đã bị tổn thương nào đó, hy vọng bạn sẽ tìm ra cách giải quyết từ bài viết trên.
Tác giả bài viết: Nguyễn Hải
