 |
Ngôi nhà trình tường được hoàn thiện và đi vào sử dụng. |
Từ trung tâm huyện Mường Lát đi bản Pom Khuông, xã Tam Chung, không khó để bắt gặp được những ngôi nhà trình tường của người Mông nơi đây. Những ngôi nhà trình tường ngày nay của người Mông vẫn còn giữ được nét kiến trúc độc đáo.
Bởi theo quan niệm sống, môi trường đã hình thành nên nét độc đáo văn hóa kiến trúc của ngôi nhà trình tường bằng đất, lợp ngói hay gỗ là phù hợp nhất, với ưu điểm giữ ấm về mùa đông, mát mẻ trong mùa hè và có thể chống được kẻ gian cũng như thú giữ.
 |
Bức tường tuy bằng đất trộn lẫn một ít đá nhưng nó vững chắc giữ ấm cho mùa đông và mát mẻ về mùa hè. |
Để làm được ngôi nhà trình tường trước khi làm chủ nhà thường huy động nhiều người và tuyển chọn loại đất có độ kết dính cao, loại bỏ sạch rễ cây, cỏ rác, trộn thêm một ít sỏi nhỏ cho chắc.
Sau đó người ta làm những chiếc khuôn dài khoảng 1,5m – 2m, rộng khoảng 0,5m rồi cho đất đầy vào khuôn và tiếp đến lấy những chiếc chày nện thật chặt đất.
Một ngôi nhà rộng 6m x dài 9m phải cần đến 8 - 9 người làm: Một người lấy xà beng thục đất, hai người đào đất, hai người vận chuyển, hai người bỏ đất vào khuôn và nện chặt đất, một người khéo tay kĩ thuật cao hơn lấy những chiếc vồ ngắn hơn để nện và miết hai bên, nếu đất khô quá lâu sẽ lấy bình xịt ít nước để miết cho tường mịn hơn. Họ cứ miệt mài như vậy ngày qua ngày.
 |
Những bức tường đất nện được đặt trên một nền móng vững chắc. |
 |
Người thợ đổ đất đầy vào trong ván không vào dùng những chiếc chày nện thật chặt. |
Anh Lý Xeo Tuyến cho biết: Để có được ngôi nhà rộng khoảng 36m2, nếu có 9 người làm sẽ mất khoảng 10 - 15 ngày mới có thể hoàn thiện các bức tường này. Sau khi làm tường xong sẽ dùng các cây gỗ, luồng làm vì kèo, đòn nóc, đòn tay và mua tấm tôn hoặc tấm Fibro xi măng về lợp mái nhà.
Vào bên trong ngôi nhà trình tường điều đầu tiên cảm nhận được đó là sự mát rượi của ngôi nhà. Đặc biệt hơn đó là các bức tường tuy được làm bằng đất và thủ công nhưng nó vẫn phẳng.
Được biết, hiện nay bản Pom Khuông, xã Tam Chung có khoảng 75 hộ thì số đông vẫn còn dùng nhà trình tường. Mặc dù cuộc sống hiện đại có nhiều sự đổi thay, thế nhưng người Mông ở Mường Lát, Thanh Hóa vẫn không ngừng sáng tạo hoán cải ngôi nhà của mình cho phù hợp với điều kiện tự nhiên, cũng như trong sinh hoạt, lao động sản xuất mà mất đi nét kiến trúc đặc trưng nhà trình tường truyền thống.
Tác giả: Trần Cường
Nguồn tin: Báo Xây dựng
