Các dự án được kiểm toán gồm: Dự án Đường từ quốc lộ 1A đến điểm đầu tuyến đường Đông Tây đi cảng Nghi Sơn, Dự án Đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn, Dự án Đường giao thông vào Nhà máy xi măng Công Thanh, Dự án Đường ống nước thô từ hồ Yên Mỹ về hồ Đồng Chùa, Dự án Hệ thống chiếu sáng quốc lộ 1A đoạn qua KKT Nghi Sơn và Dự án Mở rộng đường vào Mỏ Sét – KKT Nghi Sơn.
Tràn lan sai phạm
Kết luận cho thấy, công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự án một số dự án chưa kiểm tra năng lực thực tế của nhà thầu khảo sát xây dựng. Hồ sơ khảo sát địa chất chưa phản ánh sát thực tế nên phải điều chỉnh thiết kế, thay thế vật liệu đắp nền làm tăng chi phí xây dựng gói thầu.
Việc khảo sát, lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, dự toán một số dự án xác định khối lượng thi công đào, đắp nền đường và các công trình máy hay thủ công thiếu cơ sở, chỉ ước tính.
Về dự toán chi phí, hầu hết đều có sai sót. Theo đó, Dự án Đường từ QL1A đi cảng Nghi Sơn tính thừa chi phí giám sát đánh giá đầu tư 2,1 tỷ đồng, chi phí quản lý dự án 1,2 tỷ đồng, chi phí giám sát thi công xây dựng công trình 795 triệu đồng. Tương tự, Dự án Đầu tư Xây dựng các tuyến giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn tính thừa chi phí giám sát đánh giá đầu tư 1,1 tỷ đồng, chi phí quản lý dự án 966 triệu đồng …
Ban Quản lý KKT Nghi Sơn cho nhà thầu tạm ứng hợp đồng chưa đảm bảo quy định. Do tiến độ thi công chậm, nên đến thời điểm hiện tại, số dư tạm ứng chưa thu hồi của các dự án trên còn lớn, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.
Trong quá trình nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành, Ban Quản lý Dự án và tư vấn giám sát chưa phát hiện, loại trừ hạng mục khối lượng do sai sót từ các khâu thiết kế, dự toán và đấu thầu.
Đáng chú ý, báo cáo cho thấy, trong 6 dự án được kiểm toán, chỉ có duy nhất dự án mở rộng đường vào Mỏ Sét – KKT Nghi Sơn là đúng tiến độ. Còn lại có 3 chậm tiến độ, 2 khả năng chậm tiến độ. Một số dự án được xác định thiếu biên bản kiểm tra các điều kiện khởi công công trình xây dựng theo quy định của Luật Xây dựng. Thậm chí, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng khu vực KKT Nghi Sơn cho phép khởi công và thi công dự án khi thiết kế bản vẽ thi công chưa được duyệt.
Dự án 174 tỷ đồng xây xong chưa dùng đã hỏng
Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số vấn đề tại Dự án đầu tư Đường ống cấp nước thô từ hồ Yên Mỹ về hồ Đồng Chùa. Tại dự án này, chủ đầu tư đã chỉ định thầu gói thầu thiết kế và xây lắp có tổng giá trị 174 tỷ đồng. Việc chỉ định thầu được UBND tỉnh Thanh Hóa có văn bản đồng ý chủ trương cho phép, nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, đảm bảo yêu cầu cấp nước cho Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn.
Dự án này cũng bị đội vốn sau nhiều lần thay đổi, ban đầu được duyệt đầu tư 85 tỷ đồng, sau tăng 51% lên 174 tỷ đồng, nhưng xây xong chưa dùng đã hỏng do đường ống cấp nước cốt sợi thủy tinh bị vỡ.
Đến ngày 24/12/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ra thông báo, chỉ đạo làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của Ban Quản lý KKT Nghi Sơn trong quản lý, thực hiện dự án và trách nhiệm của các đơn vị tư vấn lập dự án, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công.
Tuy Ban Quản lý KKT Nghi Sơn chưa làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các đơn vị liên quan, nhưng để đảm bảo yêu câu cấp bách về cấp nước phục vụ các dự án trọng điểm tại Khu kinh tế, nên ngày 6/1/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ra tiếp văn bản cho phép khắc phục tuyến ống dự án với chi phí khắc phục là 216,7 tỷ đồng.
Kiểm toán Nhà nước khu vực XI đánh giá việc dự án giai đoạn 1 xây dựng xong nhưng không sử dụng được, phải đầu tư thay thế hệ thống đường HDPE và ống gang gây lãng phí đầu tư đường ống cốt sợi thủy tinh. Trách nhiệm được cơ quan kiểm toán xác định thuộc về Ban Quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN tỉnh Thanh Hóa và UBND tỉnh Thanh Hóa.
Kiến nghị làm rõ trách nhiệm, xử lý sai phạm
Trước những sai phạm trên, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều sai phạm của Ban Quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN Thanh Hoá. Đồng thời, kiến nghị xử lý tài chính hơn 74 tỷ đồng, trong đó giảm thanh toán hơn 23,5 tỷ đồng, giảm giá trị hợp đồng hơn 28 tỷ đồng…
Đồng thời, kiến nghị nộp ngân sách nhà nước tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa hơn 8,7 tỷ đồng đối với Dự án Đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn.
Kiểm toán Nhà nước kiến nghị UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo các cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm, xử lý theo quy định pháp luật đối với các bên liên quan dự án xây dựng xong không sử dụng được, phải đầu tư thay thế gây lãng phí ngân sách.
Làm rõ việc Dự án Hệ thống chiếu sáng quốc lộ 1A đoạn qua KKT Nghi Sơn không thuộc danh mục các dự án được bố trí kế hoạch vốn trung ương giai đoạn 2016 – 2020 nhưng vẫn bố trí vốn đầu tư.
Đồng thời, chỉ đạo Ban Quản lý KTT Nghi Sơn và các KCN tỉnh Thanh Hóa, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng khu vực KKT Nghi Sơn và các KCN tỉnh Thanh Hóa kiểm điểm trách nhiệm liên quan việc nghiệm thu khối lượng hoàn thành có sai sót lớn tại Dự án Đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn.
Ban Quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN tỉnh Thanh Hóa phải chấn chỉnh và hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình. Nộp ngân sách tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa hơn 8,7 tỷ đồng đối với Dự án Đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn.
Đồng thời chấn chỉnh việc cho phép nhà thầu thi công tạm ứng hợp đồng không đúng quy định, làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.
Tương tự, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng khu vực KKT Nghi Sơn và các KCN tỉnh Thanh Hóa phải tăng cường kiểm tra, giám sát; chấn chỉnh và rút kinh nghiệm với tập thể, cá nhân để xảy ra sai sót lớn trong nghiệm thu khối lượng hoàn thành tại Dự án Đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông trục chính phía Tây KKT Nghi Sơn.
Tác giả: Phương Dung
Nguồn tin: Báo Dân trí
