Bộ xương đang được bảo quản trong lồng kính tại trường THPT Châu Văn Liêm. Ảnh: Cửu Long
Bà Lafferren de Rie, người Pháp, từng đến Cần Thơ làm thanh tra giáo dục thời kỳ Pháp thuộc. Chứng kiến cảnh thiếu thốn của học sinh địa phương nên khi về nước, bà đã di chúc hiến tặng hài cốt của mình cho trường Trung học Cần Thơ để học sinh nghiên cứu, học tập.
Sau khi bà Lafferren de Rie qua đời, người con gái đã thực hiện tâm nguyện của mẹ. Năm 1945, bộ xương của bà được đưa từ Pháp sang Cần Thơ, đặt trong lồng kính ở phòng thí nghiệm của trường.
Sau đó, do việc phân chia trường, nên một thời gian khá dài, bộ xương người phụ nữ Pháp được bố trí tại phòng bộ môn trường cấp hai TP Cần Thơ (nay là trường THCS Đoàn Thị Điểm). Tháng 3/1997, bộ xương này được đưa về lại trường THPT Châu Văn Liêm, nhân kỷ niệm 80 năm trường trung học Cần Thơ cũ.
"Tại Cần Thơ, tiểu sử bà Lafferren De Rie được ít người biết đến, có thì cũng rất sơ sài. Chúng tôi nhiều lần lên mạng kêu gọi, tìm những người có thông tin cũng như thân nhân của bà nhưng chưa thấy phản hồi", thầy Lê Phước Nghiệp (69 tuổi), người có gần 40 năm làm giáo viên tại trường Châu Văn Liêm, cho biết.
Trường THPT Châu Văn Liêm được Pháp xây dựng năm 1917 với tên Collè ge de Can Tho gồm 4 dãy nhà ngang và 2 tầng, ở giữa là khoảng sân rộng, cửa sổ lá sách… Tháng 8/1945, trường mang tên Trung học Phan Thanh Giản. Từ tháng 11/1975 đến nay trường chính thức có tên Châu Văn Liêm.
Ngôi trường được xem như hồn của người dân đất Tây Đô, là một trong số những công trình còn rất ít tại Việt Nam với bề dày lịch sử 100 năm.
Một góc trường Châu Văn Liêm cổ kính. Ảnh: Cửu Long
Sau một thế kỷ sử dụng, trường được đánh giá là xuống cấp nghiêm trọng. 10 năm trước, cơ quan chức năng tỉnh Cần Thơ cũng như chuyên gia của Pháp khuyến cáo không nên tiếp tục sử dụng. Năm 2014, đại sứ quán Pháp cử hai chuyên gia trực tiếp đến thăm, khảo sát hiện trạng ngôi trường và cho biết không thể trùng tu.
Hiện trường có khoảng 45 lớp với tổng số 1.700 học sinh đang theo học. Nhiều khu vực xuống cấp, không đảm bảo an toàn nên ngưng sử dụng; lập rào ngăn học sinh vào đề phòng nguy hiểm... TP Cần Thơ đang có kế hoạch xây trường mới theo kiến trúc cũ.
Tác giả bài viết: Cửu Long
