Trớ trêu hơn lại nằm ở chỗ, hai gã khổng lồ công nghệ này lại không hề mất một chút công sức nào mà vẫn ung dung hưởng thụ thành quả như từ trên giời rơi xuống này.
Google và Facebook đang mắc nợ báo chí
Thói quen đọc của người dùng đã thay đổi rất nhiều trong 5 năm gần đây. Thay vì vào trực tiếp những trang tin ưa thích để tìm kiếm thông tin, số lượng người đọc tin thông qua News Feed của Facebook hay tìm kiếm theo từ khoá trên Google ngày càng gia tăng.
Điều này dẫn đến việc các công ty thay vì mua quảng cáo trên các tờ báo như trước, thì lại đổ tiền vào Google và Facebook do tính hiệu quả cũng như sự quảng bá của nó mang lại. Cũng chả trách, trong khi việc mua quảng cáo từ các tờ báo chỉ có thể tiếp cận với số lượng độc giả nhất định, thì quảng cáo trên Google và Facebook lại tiếp cận được với hàng triệu người dùng khác nhau và hơn hết đó là có mức giá rẻ hơn. Nói một cách khác, 2 “ông lớn” này đã bán quảng cáo "thông minh" hơn, đánh trúng những đối tượng tiềm năng với chi phí hợp lý nhất.
Theo đó, tin tức phân phối trên Internet do đó ngày càng phụ thuộc vào Google và Facebook. Điển hình như báo giấy và tạp chí ngày càng giảm số phát hành và liên tục gặp khó khăn về tài chính.
 |
Theo báo cáo từ công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu của Mỹ eMarketer, Facebook và Google sẽ kiểm soát gần 60% thị trường quảng cáo trực tuyến trong năm 2017. Các nhà phân tích cho rằng con số này thực tế còn cao hơn. Trong khi đó, các toà soạn báo in và tạp chí thì phải đối mặt với thực trạng doanh thu sụt giảm mạnh. Dự báo từ Magna Global cho thấy doanh thu quảng cáo báo in sẽ giảm 9%, trong khi con số này đối với tạp chí là 10% trên thị trường thế giới.
Hai tờ báo lớn hàng đầu nước Mỹ là New York Times và Wall Street Journal đã mất hơn 20% doanh thu trong năm 2016. Trong khi tờ Daily Mirror của Anh báo cáo doanh thu sụt giảm 21% trong 26 tuần tính đến ngày 2/7 năm nay.
Bình luận trên tờ Wall Street Journal, Chủ tịch Liên minh truyền thông Mỹ (News Media Alliance) – David Chavern cho biết: “Hệ thống phân phối thông tin trên Internet đang bóp méo dòng chảy giá trị kinh tế xuất phát từ các nội dung báo chí chất lượng. Các tờ báo, phóng viên phải làm việc cật lực nhưng Google và Facebook lại là những kẻ hưởng lợi”.
Tin tức từ Facebook - Con dao 2 lưỡi
Cách đây vài năm, một đơn vị truyền thông trong nước đưa ra dự đoán Facebook sẽ thay thế báo chí trở thành kênh thông tin chính trong tương lai. Mỗi người dùng Facebook sẽ trở thành một phóng viên và tin tức sẽ trở nên cập nhật, nóng hổi hơn từ những “phóng viên” tay ngang như thế này.
 |
Tuy nhiên, tính chính xác từ những nguồn “tin tức Facebook” là một điều quá xa xỉ. Việc giả mạo tin tức trên mạng xã hội đã trở thành một thực tế đáng lo ngại, và nguy hiểm hơn là ngày càng nhiều người tin vào nó thay vì tin tức từ những tờ báo chính thống. Chẳng hạn như trào lưu “nuôi con không cần vaccine” đang được nhiều bà mẹ Việt hưởng ứng chính từ… những thông tin lượm lặt trên mạng xã hội Facebook. Tác hại to lớn từ thông tin giả mạo đã khiến ngay cả Google và Facebook cũng phải có những động thái quyết liệt hơn để ngăn chặn chúng.
Ngay từ đầu năm, Facebook đã tung ra các quy trình giúp người dùng đánh dấu tin tức nghi ngờ là giả mạo và cảnh báo về chúng sau khi các tổ chức độc lập thẩm định nguồn tin. Trong khi đó, Google thì thêm tính năng gắn nhãn “đã xác thực” vào một số kết quả trong công cụ tìm kiếm nếu tin tức đó đã được xác thực bằng những nguồn đáng tin cậy.
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh này, vai trò của báo chí chính thống trong việc xác định và kiểm chứng nguồn tin vẫn là rất quan trọng với độc giả. Ngoài việc đưa ra những phân tích, đánh giá còn dẫn dắt người đọc đến với những giá trị phía sau thông tin là điều mà báo chí có thể làm để khẳng định vị thế của mình.
Đó là cách để các tờ báo tạo dựng hình ảnh cho riêng mình và thu hút thêm người đọc. Việc phân phối thông tin như hiện tại thông qua Google và Facebook, cùng với việc chạy đua về độ nóng hổi của tin tức đang càng ngày càng khiến các tờ báo trở nên giống nhau, và đó là điều ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai của ngành báo chí.
 |
Ngoài ra, thay vì đối đầu thì việc bắt tay thương lượng với Google và Facebook là một giải pháp tối ưu. Các tờ báo có thể yêu cầu hai hãng này chia sẻ nhiều hơn nguồn doanh thu từ các nội dung của chính họ, tạo thêm công cụ giúp các báo thu hút độc giả, cải thiện việc chia sẻ dữ liệu độc giả từ Google và Facebook. Và cuối cùng là phát triển công cụ hỗ trợ thương hiệu cho từng tờ báo khác nhau.
Mới đây, Google và Facebook cũng đã đưa ra những cam kết về việc cùng hợp tác giúp báo chí phát triển. Đại diện Google cho biết: “Chúng tôi luôn muốn giúp các tờ báo thành công trên nền tảng kĩ thuật số. Việc xây dựng các sản phẩm và công nghệ giúp phân phối, tài trợ và hỗ trợ các tờ báo vẫn là ưu tiên của Google trong những năm gần đây. Chúng tôi cam kết giúp các nhà xuất bản và các tờ báo vượt qua thử thách và nắm bắt cơ hội của chính họ”.
Tác giả: Ngọc Quang
Nguồn tin: Báo Người đưa tin
